Psychospołeczne aspekty seksualności młodzieży z niepełnosprawnością wzroku

Zgodnie z modelem ekologicznym wszelka aktywność seksualna jest efektem gromadzenia doświadczenia w trakcie procesu socjalizacji opartego na podłożu biologicznym. Analizując wpływ niepełnosprawności wzroku na funkcjonowanie psychoseksualne dorastającej osoby, należy uwzględnić więc nie tylko aspekt czynnościowy, ale przede wszystkim społeczno-kulturowy. Specyficzne warunki wychowania i edukacji w okresie dzieciństwa i adolescencji (m.in. realizacja obowiązku szkolnego w ośrodku specjalnym, często połączona z pobytem w internacie, nadopiekuńczość rodziców, brak lub niedostosowane programy edukacji seksualnej) mogą zaburzać nabywanie prawidłowych wzorców interakcji międzyludzkich i opóźniać proces identyfikacji własnej seksualności. Zubożony zakres doświadczeń społecznych może skutkować niskim poziomem mentalizacji potrzeby, a to z kolei powodować brak jej aktywizacji, czego wyrazem jest na przykład mniejsza częstotliwość zachowań autoerotycznych wśród dojrzewających niewidomych chłopców w porównaniu z ich pełnosprawnymi rówieśnikami. Ponadto obniżone poczucie własnej wartości i interpersonalnej atrakcyjności związane z brakiem akceptacji posiadanej dysfunkcji, świadomość zależności od innych oraz negatywne reakcje otoczenia, opierające się na fałszywych przekonaniach na temat seksualności osób niewidomych, również mogą utrudniać budowanie bliskich relacji i nawiązywanie więzi emocjonalno-seksualnych. Przegląd badań nad seksualnością młodzieży niewidomej i słabowidzącej nie pozwala na wysunięcie jednoznacznych wniosków na temat przebiegu rozwoju tej grupy osób. Zgromadzone dane mają na ogół charakter deskryptywny i nie oddają w pełni specyfiki funkcjonowania seksualnego całej populacji adolescentów z niepełnosprawnością wzroku, gdyż podejmowane badania prowadzone były często na niewielkich próbach i nie uwzględniały w analizach różnych stopni i rodzajów uszkodzenia wzroku. Rozbieżności w uzyskanych wynikach dotyczących poszczególnych aspektów rozwoju psychoseksualnego mogą być także skutkiem odmiennego instrumentarium zastosowanego przez badaczy oraz społeczno-kulturowego charakteru ujmowania seksualności, swoistego dla kraju, w którym realizowano badania.