Tożsamość narracyjna: Tożsamość opowiedziana od nowa: José Martí i idea metysażu kulturowego

Pod koniec XIX w. w dyskursie narodowym jedną z kategorii centralnych stało się przeciwstawienietradycji i nowoczesności: tego, co własne, i tego, co obce. Nowoczesne myśleniew terminach „albo-albo” wyraziło się również w rozumieniu kultury: albo jako homogenicznejcałości, albo jako całkowitej płynności. José Martí podjął problem tożsamościkulturowej, pytając o to, co stanowi istotę latynoamerykańskości, za punkt wyjścia przyjąłjednak sytuację kolonialną. Doprowadziło to do odrzucenia idei homogenicznej tożsamościkulturowej i wypracowania idei metysażu jako rzutowanego w przyszłość projektuosadzonego w rzeczywistości historycznej. Co ważne, zarówno przyszłość, jak i przeszłośćstanowią dla Martíego przedmiot narracji, ta narracja zaś przyjmuje postać „hermeneutykipluritopicznej”. Podstawowe znaczenie zyskuje miejsce wypowiadania, pojmowanedwojako: geograficznie i historycznie, jako kulturowa historia miejsca. Stąd pojawia sięwizja człowieka „naturalnego”, związanego z ziemią, poddanego jednak historycznym oddziaływaniom.Sednem projektu Martíego staje się postulat twórczości: zastąpienia impulsumimetycznego autonomiczną aktywnością dokonywaną tu i teraz, z perspektywydanego miejsca i w tym oto miejscu. Twórczość ta nie będzie, oczywiście, tworzeniem exnihilo, lecz raczej przetwarzaniem, adaptacją, przekładem – tak, iż „odczarowany” zostaniesam mit esencji narodowej jako niezmiennej tożsamości.