Pracownicy socjalni w sytuacji epidemii koronawirusa SARS-CoV-2. Pierwsze polskie doświadczenia

Rozprzestrzenianie się w Polsce koronawirusa SARS-CoV-2 i ogłoszenie stanu epidemii warunkowało konieczność zmian w funkcjonowaniu jednostek organizacyjnych pomocy społecznej. W artykule dokonano analizy literatury przedmiotu dotyczącego funkcjonowania pracowników socjalnych w sytuacji m.in. klęsk żywiołowych i na tej podstawie formułowano wnioski. Dodatkowo przeprowadzono pilotażowo 12 wywiadów z osobami zatrudnionymi w jednostkach pomocy społecznej. Przed wystąpieniem wirusa ośrodki nie były przygotowane na tego rodzaju zagrożenia, nie posiadały opracowanych procedur postępowania i środków ochrony osobistej. W trakcie trwania epidemii feminizacja zawodu pracownika socjalnego i możliwość sprawowania opieki nad dziećmi do lat 8, które nie uczęszczają do placówki edukacyjnej spowodowała ograniczenia w funkcjonowaniu jednostek – braki kadrowe. Nowa sytuacja wymusiła konieczność przeorganizowania pracy jednostek szczególnie w obszarach związanych z zabezpieczeniem własnego zdrowia i życia, w tym telepraca, praca rotacyjna, zmianowa, ograniczania przyjęć klientów i wyjścia w teren, realizacja wywiadów środowiskowych przez telefon. Szczególnego znaczenia nabrała specyfika pracy w domach pomocy społecznej, które zostały zamknięte na kontakt zewnętrzny, aby uchronić pensjonariuszy z możliwością zarażenia. Sytuacja epidemii powoduje, że ciągle zmieniane są akty normatywne dotyczące świadczeń dla osób w sytuacji zagrożenia zarażenia wirusem SARS-CoV-2, realizacji pomocy dla osób doświadczających przemocy czy wsparcia osób w kryzysie bezdomności. W tekście omówiono szczegółowo 5 czynników utrudniających wykonywanie czynności zawodowych dla pracowników jednostek pomocy społecznej: organizacyjno-prawne, fizyczne, interpersonalne, etyczne i psychologiczne. Ostatnim elementem, na który należy zwrócić uwagę jest to, aby zacząć pracować metodą organizowania społeczności lokalnych (i wykorzystywać kapitał społeczny), gdyż jej brak będzie stanowił barierę dla rozwoju polskich gmin po epidemii.