Relacje interpersonalne w badaniach społecznych. Wybrane perspektywy poszukiwań

Szczególnie laikowi relacje międzyludzkie wydają się być niezborne i chaotyczne. Dynamika, unikalność, emocjonalność i osadzenie relacji międzyludzkich w różnych kontekstach sytuacyjnych sprawia, że wymykają się one naukowej obiektywnej perspektywie ujęcia. Nauki społeczne wygenerowały jednak szereg podejść, które pozwalają badaczom tego zagadnienia widzieć je w bardziej spójny i możliwy do badawczej operacjonalizacji sposób. W artykule sygnalizuje niektóre z nich. Płodne i obiecujące jest semantyczno-lingwistyczne podejście. Przywołuję je, przytaczając dwie metafory: organiczną i dramaturgiczną Ervinga Goffmana. Zwracam też uwagę na indywidualny i społeczny charakter kategorii pojęciowej Ja odzwierciedlonego (Charles Cooley) ujawniającej indywidualno-społeczny charakter tego pojęcia. Jeszcze innym jest wiele wyjaśniające podejście etykietowania (labeling) Howarda Beckera; rola oczekiwań (Robert Rosenthal) oraz znaczący nurt etnometodologii. Obok tych dobrze znanych perspektyw pojawiły się w ostatnich latach nowe. Należą do nich ujęcie stygmatyzujące, które wprowadził Erving Goffman w latach 70. ubiegłego wieku ale które współcześnie znalazło nowe kontynuacje teoretyczne i badawcze. Do zupełnie nowych, szczególnie w socjologii należy sięgnięcie do emocji. Nawiązuję tu do znaczenia emocji wstydu jako najbardziej fundamentalnej z emocji w ujęciu Thomasa Scheffa.