TEMATYKA HAGIOGRAFICZNA I IDEA ŚWIĘTOŚCI STARORUSKIEJ W TWÓRCZOŚCI BORYSA ZAJCEWA

Ideę świętości w twórczości Borysa Zajcewa można rozpatrywać na czterech płaszczyznach semantycznych: 1) świętość jako świętość, tzn. właściwość cechująca Boga i Jego wybrańców, której osiągnięcie jest dla nich możliwe w procesie theosisu (ubóstwienia); 2) świętość jako numinosum, czyli szczególny wymiar transcendencji, wywołujący w psychice ludzkiej określone przeżycia; 3) świętość jako sacrum, czyli wyższa sfera bytu, ontologiczna rzeczywistość, pierwotne realia objawiające się w hierofaniach; 4) świętość jako doskonałość, cnota moralna osiągana przez człowieka w trakcie osobistego rozwoju. Wszystkie te semantyczne płaszczyzny idei świętości obecne są w utworach B. Zajcewa w mniejszym lub większym stopniu. Świętość jako transcendentna właściwość Boga, dostępna w sakramencie theosisu, pojawia się u bohaterów, którzy przechodzą transformację świadomości religijnej. Świętość jako sacrum, w bardziej uogólnionym znaczeniu, również zajmuje istotne miejsce w analizowanych tekstach literackich. Chodzi tu zwłaszcza o sakralizację Rosji przez pryzmat idei Świętej Rusi, ponowne przemyślenie jej podstaw moralnych, przegląd duchowych tradycji. Świętość jako doskonałość człowieka jest obecna w każdym utworze emigracyjnym B. Zajcewa.

The phenomenon of holiness in Boris Zaycev’s works can be dealt with on four semantic levels: 1) holiness as holiness, i.e. a property characterising God and His chosen ones, the attainment of which is possible for them in the process of theosisu (deification/worship); 2) holiness as numinosum, which is a special dimension of transcendence, which creates particular experiences in human psyche; 3) holiness as sacrum, which is a higher sphere of being, an ontological reality, the primeval realities which reveal themselves in hirophanies/hyrophanies; 4) holiness as perfection, a moral virtue reached by a human being in the process of personal development. All of these semantic planes of the concept of holiness are present in B. Zaycev’s works to a lesser or greater extent. Holiness as a transcendent attribute of God, accessible in the sacrament of theosisu appears in the heroes who undergo a transformation of a religious awareness. Holiness as sacrum, in a more general sense, also takes a significant place in the analysed literary texts. What is meant here is especially the sacralisation of Russia through the prism of the idea of the Holy Rus, a rethinking of its/her moral fundaments, a review of spiritual tradition. Holiness as perfection of man is present in every migratory work by B. Zaycev.