PODEJŚCIE TOPOLOGICZNE WE WSPÓŁCZESNYM PROJEKTOWANIU ARCHITEKTONICZNYM

Na przełomie XX i XXI wieku w architekturze dało się zaobserwować pojawienie się nowej fali awangardy. Projektanci zaczęli tworzyć architekturę o niecodziennych formach, bazujących na skomplikowanej krzywoliniowej geometrii. Było to związane z przejściem od postmodernistycznej architektury sprzeczności i złożoności do architektury opierającej się na zgodnej płynności i ciągłości. Pierwsze podejście było charakterystyczne dla ostatniego wielkiego stylu architektury współczesnej – dekonstruktywizmu, opartego na filozofii fragmentaryzmu Jaques’a Derridy. Drugie podejście natomiast wywodzi się z myślenia Gillesa Deleuze, opisującego świat jako wynik płynnych procesów ciągłego stawania się. Oba podejścia cechuje jednak niezwykła złożoność, zarówno jeśli chodzi o warstwę genotypu, jak i fenotypu architektury. Wydawało się, że podobnie jak w formach generowanych w wyniku myślenia deleuzjańskiego, w metodologii i stylistyce architektury również zapanowała zupełna dowolność, a być może i chaos. Oprócz aspektu związanego z kształtowaniem samej formy architektonicznej, a więc formalnego, istnieje także aspekt programowy, powstały nieco wcześniej, bazujący na topologicznej logice płynności w odniesieniu do kształtowania programu funkcjonalnego obiektu architektonicznego. Ten ostatni, choć mniej atrakcyjny wizualnie, pozostaje niezwykle intrygujący, jeśli chodzi o proces powstawania architektury jako całości. Niniejszy artykuł stanowi próbę scharakteryzowania genezy oraz systematyki rozwoju podejścia topologicznego w aspekcie formalnym i programowym na przełomie XX i XXI wieku.

At the turn of 20th and 21st century there was a new wave of architectural avantargde to be observed. Architects emerged, who have been creating architecture of extraordinary forms, based on complicated curviliniear geometry. It was connected with a transition from postmodern architecture of contradiction and complexity towards architecture based on consensual smoothness and continuity. First approach was characteristic for the last great contemporary architectural style – deconstructivism, based on the philosophy of fragmentation of Jaques Derrida. The second approach comes from thinking of Gilles Deleuze, who described the world as a result of fluid processes of continuous endless becoming. Both of the approaches however are characterized by enormous complexity, both in the architecture’s genotype and the phenotype layers. It seemed, that similarly to the forms generated by deleuzian thinking, a complete freedom, or maybe even chaos, started to rule the methodology and stylistics in architecture. Besidesthe aspect connected with generation of form itself (formal aspect), there is also a program aspect, which emerged a little before the first one. It based in the topological logic of liquidity in respect to the creating of functional program of an architectural object. The latter, although less visually appealing, remains very intriguing, when considering the process of creating architecture as a whole. This article tries to characterize the genesis and systematics of the topological approach in the formal and program aspects in the XX / XXI century turn.