Estetyka świata zwierząt w ujęciu Jerzego Chmurzyńskiego

Estetyka zajmuje się rzeczami pięknymi i związanymi z nimi przeżyciami. Jerzy Andrzej Chmurzyński, biolog i filozof, „ojciec polskiej etologii”, zadaje pytanie o obecność wartości estetycznych w świecie zwierząt. W analizie porównawczej zachowań ludzkich i zwierzęcych posługuje się pojęciem zjawisk estetycznych, na które składają się trzy terminy: przeżyć estetycznych, działań estetycznych i twórczych przeżyć estetycznych. W odniesieniu do zwierząt formułuje nowy termin zjawisk quasi-estetycznych. Do najbardziej wyrafinowanych należą działania pro-estetyczne (np. rysownie przez małpy). Rodzi się pytanie, czy można mówić o twórczości zwierzęcej. Analiza zagadnienia pokazuje, że bardziej adekwatnym określeniem opisującym należące do quasi-estetyki działania pro-estetyczne jest zaproponowany w niniejszej pracy termin quasi-twórczość. Ta zdolność jest zalążkiem ludzkiej twórczości estetycznej.

Aesthetics deals with things of beauty and the associated experiences. Jerzy Andrzej Chmurzyński, biologist and philosopher, the “father of Polish ethology”, asks the question about the presence of aesthetic values in the animal world. In the comparative analysis of human and animal behavior, he uses the concept of aesthetic phenomena, which consists of three terms: aesthetic experiences, aesthetic actions and creative aesthetic experiences. He uses the new term quasi-aesthetic phenomena in relation to animals. Among the most sophisticated are pro-aesthetic activities (e.g. drawing by monkeys). The question arises as to whether one can speak of animal creativity. An analysis of the issue shows that a more adequate term to describe the pro-aesthetic activities belonging to quasi-aesthetics is proposed in this work term quasi-creativity. This ability is the seed of human aesthetic creativity.