История Одесского университета 1920-1933 гг.: конструирование традиций или разрыв преемственности?

Współcześnie działający Odeski Uniwersytet Narodowy im. I. I. Miecznikowa przedstawiany jest w historiografii jako bezpośredni kontynuator odeskiej tradycji uniwersyteckiej, zapoczątkowanej powstaniem w 1865 r. Uniwersytetu Noworosyjskiego. Tymczasem szczegółowy wgląd w historię szkolnictwa wyższego Odessy w okresie radzieckim i ukraińskim, a zwłaszcza w latach 1920-1933, pokazuje, że ta ciągłość historyczna nie jest wcale tak oczywista, albowiem w ciągu 13 lat, tak w Odessie, jak Charkowie i Kijowie, uniwersytet jako forma organizacji szkolnictwa wyższego po prostu nie istniał. Analizując wybrane cechy działających w Odessie w latach 1920-1933 wyższych uczelni (instytutów i akademii) – ich formy instytucjonalne, infrastrukturę, skład wykładowców i studentów, a zwłaszcza funkcję, jaką w nowych warunkach politycznych miały odgrywać – autor próbuje odpowiedzieć na pytanie, na ile uprawnione jest funkcjonujące w historiografii mniemanie o bezpośrednim dziedzictwie tradycji uniwersyteckich, a na ile trzeba mówić o powstaniu nowych form i koncepcji wyższej edukacji, świadczących o zerwaniu tej ciągłości.

The University of I. I. Mechnikov in Odessa is presented in historiography as a direct continuation of the Odessian University tradition, inaugurated in 1865 by the Imperial Novorossiya University. However, a detailed analysis of history of higher education in Odessa in Soviet and Ukrainian periods, especially in the years 1920-1933, shows that this alleged continuity is by no means obvious, since during the 13 years the university as a form of organization of higher education in Odessa, Kharkov and Kiev simply did not exist. In his analysis of some features of the higher education’s institutions (institutes and academies) which existed in Odessa in 1912-1933, the author tries to answer the question: is it justified to treat these institutions as continuation of university tradition, or, rather, to see them as the new forms of higher education, illustrating the break of this continuity.