Źródła filozoficzne "Doktora Faustusa" Thomasa Manna

Thomas Mann’s novel Doctor Faustus contains many philosophical streams which play an auxiliary role to the main axis of the philosophical analysis. The fact that not only was T. W. Adorno the conceptual co-author of Mann’s work, but that the philosopher’s texts were also used, including the first part of his Philosophy of Modern Music, allows us to adopt the interpretative perspective of the novel that falls within the philosophy of the Frankfurt School. Such an interpretation does not only depict Dialectics of Enlightment by M.Horkheimer and T.W.Adorno as the basis for the Philosophy of Modern Music itself, but also reveals the way its ideas were used in Mann’s novel. However, deciphering the so-called “magic square” and its components that constitute the elements of Arnold Schönberg’s approach to composition, results in the deconstruction of the novel and enables one to draw the conclusion that Adorno also introduced Mann to the criticism of the Hegel system and the emerging concept of Negative Dialectics. Demonstrating the above mentioned sources leads to a new approach in the interpretation of the novel, as well as to an indication of the debatable solutions that Thomas Mann attempted to employ, based on the philosophies he made of use of.

Powieść Tomasza Manna „Doktor Faustus” zawiera w sobie wiele nurtów filozoficznych spełniających jednak rolę służebną wobec głównej osi filozoficznej analizy. Fakt koncepcyjnego współautorstwa T.W.Adorno w powstaniu dzieła T. Manna oraz wykorzystania tekstów tego filozofa, w tym głównie pierwszej części „Filozofii nowej muzyki”, pozwala na przyjęcie perspektywy interpretacyjnej powieści w obrębie filozofii Szkoły Frankfurckiej. Taka interpretacja nie tylko ukazuje „Dialektykę oświecenia” M. Horkheimera i T.W. Adorno jako podstawę samej „Filozofii nowej muzyki”, ale też sposób wykorzystania zawartych w niej idei w powieści Manna. Natomiast odczytanie tak zwanego „kwadratu magicznego” i jego składowych stanowiących elementy metody kompozytorskiej Arnolda Schönberga dekonstruuje powieść i pozwala wyprowadzić wniosek, że Mann został wprowadzony przez Adorno również w krytykę systemu Hegla i rodzącą się koncepcję ‘dialektyki negatywnej’. Wykazanie tych źródeł prowadzi do nowej interpretacji powieści oraz wskazania problematycznych rozwiązań, których Tomasz Mann podjął się na gruncie eksploatowanych filozofii.