„Kosmos” wzywa polską krytykę genetyczną!

W pierwszej części artykułu omówiono powinowactwa światopoglądowe i tematyczne między „Kosmosem” Witolda Gombrowicza a krytyką genetyczną, czyli badaniem procesu tekstotwórczego. Przedstawiono także trudności, jakie napotyka krytyk genetyczny usiłujący zrozumieć i opisać proces powstawania ostatniej powieści Gombrowicza. W części drugiej zaprezentowane zostały przykładowe analizy genetyczne wybranych fragmentów „Kosmosu”, odsłaniające pracę pisarza nad konstrukcją postaci Leona. Część trzecia przenosi punkt ciężkości na zagadnienia edytorskie – omówione zostają różnice między edycją krytyczną i genetyczną, pojawia się zapowiedź krytycznej edycji „Kosmosu”, przygotowywanej przez Jana Zielińskiego, oraz projekt genetycznej edycji tego utworu.

The first part of the paper discusses the worldview and thematic affinities between Witold Gombrowicz’s “Kosmos” (“Cosmos”) and genetic criticism—research in text-forming process. It also presents the difficulties that the genetic critic faces when trying to understand and scrutinise the process of composing Gombrowicz’s last novel. The second part offers exemplary genetic analyses of selected fragments from “Kosmos,” disclosing the writer’s work when constructing the figure of Leon. The third part shifts the obscurity to the editorial issues: it delineates the differences between a critical and a genetic edition, signals a critical edition of “Kosmos” prepared by Jan Zieliński, and a genetic project of the novel’s edition.