Awangarda i tradycja w cieniu terroryzmu. Transkulturowe kino Leonarda Retela Helmricha

Sikora prezentuje dokumentalną twórczość Leonarda Retela Helmricha, którego nazywa mistrzem płynnej wędrówki kamery. Retel Helmrich filmuje „z ręki”, wykorzystując skonstruowany wedle własnego projektu statyw, zwany steadywings, który pozwala na bardzo płynne manewrowanie kamerą. Dzięki temu reżyser osiąga w swoich filmach efekt płynnego poruszania się w filmowanej rzeczywistości, zyskuje możliwość wejścia w tę rzeczywistość tak, by kamera stała się doskonale niewidoczna dla protagonistów. Jego filmy często składają się z codziennych wydarzeń nietworzących jasnych nitek narracyjnych. Reżyser koncentruje się na rzeczywistości południowo-wschodniej Azji, zwłaszcza Indonezji, i stara się ją chwytać w procesie zmian i transformacji. Sikora nazywa Retela Helmricha reżyserem „transkulturowym” (m.in. ze względu na indonezyjsko-holendersko-żydowskie pochodzenie) i podkreśla, że jego obrazy nie są w prosty sposób reprezentacją narzuconą z zewnątrz. To spojrzenie również od środka, albo też spojrzenie z granicy. Autor zwraca również uwagę na awangardowość tego spojrzenia i decyduje się nazwać Retela Helmricha Wiertowem XXI wieku (m.in. ze względu na ciekawe rozwiązania montażowe, poszukiwanie i włączenie niespodziewanych punktów widzenia, ale też z uwagi na podobieństwo pracy kamery w filmach Retela Helmricha do pracy, jaką wykonuje ludzkie oko).

Sikora presents Leonard Retel Helmrich’s documentary films. According to Sikora the director is a master of fluent camera movement. He films with camera “in hand” and uses special camera mount, called steadywings, which he designed and which allows for a very fluent and flexible camera movement. Thanks to it, the director is able to achieve the effect of fluent movement in reality being filmed and to enter the reality in a way, in which the camera is invisible to the protagonists. His films consist of everyday events that do not form a clear narrative. The director concentrates on South East Asia, especially Indonesia, and tries to capture the process of transformation and changes. Sikora calls Retel Helmrich a “transcultural” director (in part due to his Indonesian, Dutch and Jewish roots) and argues that his work is not a mere representation made by an outsider. It is a view created from within and from the frontier. This way of seeing is avant-garde, and causes Sikora to call Retel Helmrich a Dziga Wiertow of the 21st century (in part due to original editing, the seeking of and inclusion of original point of view, and the similarity between work of camera in the films of Retel Helmrich and the work of the human eye).