Eksperymenty i kompromisy: „mind-game films” we współczesnym kinie amerykańskim

Artykuł koncentruje się na fenomenie tzw. „mind-game films” – filmów powstających od końca lat 90., które cechują się m.in. skomplikowaną narracją, ontologicznie niepewnymi światami przedstawionymi, niestabilnymi mentalnie bohaterami ogniskującymi fabułę. Autorka tekstu osadza zjawisko „mind-game films” w kontekście przemian w estetyce i produkcji współczesnego kina amerykańskiego i odpowiada na pytanie, dlaczego okazało się ono najwyraźniej obecne właśnie w kinematografii USA. Choć eksperymenty narracyjne nakierowane na budzenie dyskomfortu poznawczego u widza były już dostrzegalne w kinie modernistycznym, to właśnie współczesne kino amerykańskie sprawiło, że stały się one oswajalne i przystępne dla szerszej widowni. Szczekała skupia się również na aspekcie estetyczno-ideologicznym zjawiska, analizuje najczęściej powtarzające się tematy i chwyty narracyjne oraz swoistą dla „mind-game films” formę „identyfikacji poznawczej”.

The article focuses on the phenomenon of the so-called mind-game films – films emerging from the end of the 1990s, which are characterized by, among others, complicated narrative, ontologically uncertain worlds, mentally unstable characters that focus the story. The author embeds the phenomenon of mind-game films in the context of changes in the aesthetics and production of contemporary American cinema and answers the question, why is it most present in the American film industry. Although narrative experiments aimed at arousing cognitive discomfort in the audience were already visible in the modernist cinema, it is the contemporary American cinema that made them acceptable to the wider audience. Szczekała concentrates also on the aesthetic and ideological aspects of the phenomenon, and analyses the most recurrent themes and narrative tricks, and specific to the mind-game films form of “cognitive identification”.