Wypłata wartości wykupu w umowie ubezpieczenia na życie z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym – charakter prawny świadczenia

Cechy konstrukcyjne umowy ubezpieczenia na życie z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym oraz jej elementy przedmiotowo istotne są odmienne od umowy ubezpieczenia. W związku z powyższym w literaturze i orzecznictwie dominuje pogląd, że jest to umowa mieszana. W każdej umowie można wyróżnić następujące alternatywne świadczenia spełniane przez ubezpieczyciela wypłacane: z tytułu wystąpienia wypadku ubezpieczeniowego, na podstawie oświadczenia woli złożonego przez ubezpieczającego w trakcie trwania stosunku ubezpieczenia – wykupu częściowego oraz wykupu całkowitego. Świadczenia wypłacane z tytułu wystąpienia wypadku ubezpieczeniowego stanowią odzwierciedlenie ubezpieczeniowego elementu umowy ubezpieczenia na życie z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym, a pozostałe świadczenia dają wyraz jej funkcji inwestycyjnej. Z systematyki przepisów ustawy o działalności ubezpieczeniowej, wskazujących obowiązki ubezpieczyciela w zakresie określenia treści umowy wynika, że wolą ustawodawcy było uznanie świadczenia wykupu za świadczenie główne, a postanowienia umowy, które go określają, za jej essentialia negotii. Fakt, że dla ubezpieczającego celem umowy ubezpieczenia na życie z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym jest uzyskanie sumy pieniężnej w razie zajścia wypadku przewidzianego w umowie oraz wypłata świadczeń na jego wniosek – wartości wykupu, również potwierdza to, że świadczenie wykupu ma charakter świadczenia głównego.

The features of the structure of the unit-linked contract and the elements which are important in terms of the subject matter are different from the insurance contract. Consequently, the literature and judicial practice are dominated by the opinion that the contract is mixed. In each contract the following alternative benefits fulfilled by the insurer can be singled out: benefit paid out in connection with occurrence of an insurance event, benefit paid out on the basis of a declaration submitted by the policyholder during the period of insurance relationship – partial or full surrender benefit. The benefit paid out in connection with occurrence of an insurance event reflects the insurance nature of the unit-linked life insurance contract, whereas the remaining benefits reflect its investment function. The systematics of the provisions of the Insurance Activity Act which indicate the duties of the insurer with respect to determining the contents of the contract suggests that the legislator’s intention was to treat the surrender benefit as the main benefit, and the provisions of the contract which regulate is as its essentialia negotii. The fact that for the policyholder the aim of the unit-linked insurance contract is to receive a cash amount in the case of an event provided for in the contract and payment of benefits at his request – the surrender value – also confirms that the nature of the surrender benefit is that of the main benefit.