Niedopuszczalność umownego ustalania praw i obowiązków stanowiących esentio ograniczonego prawa rzeczowego Glosa do wyroku Sądu Najwyższego – Izba Cywilna z dnia 3 kwietnia 2009 roku II CSK 470/08

Powództwo o uzgodnienie treści księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym, o którym stanowi art. 10 u.k.w.h. nie jest szczególnym rodzajem powództwa o ustalenie, lecz powództwem służącym zaspokojeniu roszczenia rzeczowego, przy pomocy którego powód domaga się nie tylko ustalenia prawa lub stosunku prawnego, ale także wydania orzeczenia zastępującego oświadczenie woli osoby błędnie wpisanej do księgi wieczystej. Stwierdzić można, że w sytuacji, gdy powód może żądać uzgodnienia treści księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym, nie musi mieć interesu prawnego w żądaniu ustalenia stosunku prawnego lub prawa, które następnie miałoby stanowić podstawę wpisu do księgi wieczystej. Inaczej ujmując, nie jest więc wykluczony interes prawny w wytoczeniu powództwa o ustalenia prawa lub stosunku prawnego dotyczącego nieruchomości, nawet wtedy, gdy powód mógłby dochodzić uzgodnienia treści księgi wieczystej prowadzonej dla niej z rzeczywistym stanem prawnym, przy czym dotyczy to sytuacji, gdy ze względu na okoliczności konkretnej sprawy, interes prawny powoda nie wyczerpuje się jedynie w ujawnieniu w księgach wieczystych aktualnego stanu prawnego danej nieruchomości.

An action for updating the entry in land and mortgage register according to the current legal status, about which constitutes art. 10 of the Land and Mortgage Registers Act, isn't a special type of the demand for the updating, but an action being used for satisfying a real claim, by which the complainant is demanding not only establishing entitlement or privity, but also the issuing of a decision which replaces declaration of will of the person incorrectly entered in the land register. It can be stated that in a situation in which the complainant can demand the updating of the land and mortgage register with the actual legal status, he or she does not have to have a legal interest in requesting the establishment of the privity or entitlement, which would then constitute the basis for entry in the land and mortgage register. In other words, a legal interest in bringing an action for establishing the entitlement or privity regarding the real estate is not excluded, even if the complainant could seek the updating of the content of the land and mortgage register kept for it with the actual legal status, and this applies to the situation in which – according to circumstances of a particular case, the complainant's legal interest is not limited only to disclosing in the land and mortgage register the current legal status of a given property.