„To jest w ogóle jakiś dramat”. Sytuacja mieszkaniowa młodych ludzi w Polsce

Artykuł analizuje wyzwania młodych Polek i Polaków w obszarze mieszkalnictwa. Ramę teoretyczną budują: pojęcie autonomii mieszkaniowej, a także koncepcje słabego państwa i solwatacji społecznej, które odzwierciedlają kryzysową rzeczywistość życia publicznego w Polsce, w której młodzi ludzie wchodzą w dorosłość. Prezentowane dane zostały zebrane wśród osób w wieku 18–35 lat techniką CAWI na reprezentatywnej próbie 2104 osób w 2023 roku oraz w jakościowym badaniu podłużnym (QLS – IDI) przeprowadzonym w dwóch falach w 2021 i 2023 roku z 26 osobami. Materiał pozwolił na zestawienie perspektyw badanych realizujących trzy różne scenariusze: współzamieszkiwanie z rodzicami, wynajem oraz posiadanie własnej nieruchomości. Dane ilustrują związki pomiędzy realizowaną strategią mieszkaniową a innymi zmiennymi, m.in. sytuacją finansową i oceną własnego położenia. Narracje i emocje młodych dorosłych realizujących odmienne scenariusze mieszkaniowe ukazują wielopoziomowe sprywatyzowanie sfery mieszkaniowej, nierówności społeczne i słabość państwa. Postrzeganie autonomii mieszkaniowej jako niemożliwej do osiągnięcia potęguje rozedrganie procesów wchodzenia w dorosłość w słabym państwie.

The article analyzes challenges related to housing faced by Polish young adults. The theoretical framework is built upon the concepts of housing autonomy, weak state and social solvation. These reflect crisis reality of public life in Poland as a backdrop for transitions-to-adulthood. The presented data comes from a representative sample of 2104 people aged 18-35 surveyed through CAWI in 2023 and a qualitative longitudinal study (IDIs) conducted with 26 individuals over two waves in 2021 and 2023. The data enabled comparing the perspectives of those in three housing scenarios: living with parents, renting, and owning property, pointing to relationships between housing strategy and other variables, such as financial situation and the evaluation of one’s position. The narratives and emotions of young adults reveal multilevel privatisation of the housing sphere, social inequalities and state’s weakness. Perceiving housing autonomy as unachievable exacerbates ‘shakiness’ of transitions-to-adulthood in weak state.