Szantaż emocjonalny w języku polskim i czeskim. Ujęcie pragmalingwistyczne

Artykuł jest próbą pragmatycznej analizy zachowań komunikacyjnych o charakterze szantażu emocjonalnego w języku polskim i czeskim. Szantaż emocjonalny rozumiany jest jako manipulowanie rozmówcą przy pomocy wykorzystania emocji łączących nadawcę i odbiorcę. Analiza dotyczy omówienia czterech strategii komunikacyjnych: „Prokurator”, „Biczownik”, „Cierpiętnik” i „Kusiciel”. W tekście przedstawiono również sposoby realizacji poszczególnych strategii. Opierają się one na występowaniu określonych aktów mowy z grupy dyrektywów, komisywów, emotywów i illokucji o charakterze mieszanym, a także stosowaniu konkretnych operatorów interakcyjnych i łamaniu maksym konwersacyjnych.

The article is an attempt of a pragmatic analysis of communication behaviours such as emotional blackmail in the Polish and Czech languages. Emotional blackmail means manipulation of the interlocutor while taking advantage of the emotions that connect sender and receiver. The analysis concerns four communication strategies: ‘Prosecutor’, ‘Flagellator’, ‘Martyr’ and ‘Tempter’. The article also presents the ways to implement particular strategies. They are based on determined speech acts from the group of directives, commissives, emotives and illocutions of mixed character, as well as on applying interactive operators and breaking conversational maxims.