Zaufanie jako filar społecznej podmiotowości. Przyczynek do debaty o uczeniu się i edukacji obywatelskiej

W artykule poruszono problematykę dotyczącą kapitału społecznego, w szczególności jego kluczowego komponentu, jakim jest zaufanie. Celem artykułu jest wyeksponowanie roli zaufania w procesach społecznego uczenia się w aspekcie jednostkowym i zbiorowym. Wgląd w badania nad zaufaniem społecznym w Unii Eu-ropejskiej oraz RFN, jako jednym z jej krajów członkowskich, uwypukla znaczenie za-ufania społecznego, które może zadać kłam nieufności, konformizmowi, dystansowi społecznemu, alienacji, dezintegracji społecznej i wielu innym jeszcze negatywnym trendom współczesności, zagrażającym demokracji. Wnioski wieńczące tekst pod-kreślają znaczenie dobrej diagnozy kontekstu społecznego, lokalnych uwarunkowań oraz indywidualnych i zbiorowych interesów, bez której budowanie kapitału społecz-nego w jego różnych wymiarach nie zaowocuje wzrostem podmiotowości społecznej, a wręcz przeciwnie, zaogni wzajemną nieufność, pasywizm, manipulacje i inne dys-funkcje społeczne.

This article discusses issues related to social capital, particularly its key com-ponent, trust. The analysis highlights the role of trust in the processes of social learn-ing, both individually and collectively. Research on social trust in the European Union and Germany, as one of its member states, underscores the importance of social trust in countering distrust, conformism, social distance, alienation, social disintegration and other negative contemporary trends that threaten democracy. The conclusions emphasise the importance of accurately diagnosing the social context, local conditions and individual and collective interests. Without this, building social capital in its various dimensions will not increase social subjectivity but will instead exacerbate mutual distrust, passivism, manipulation and other social dysfunctions.