Zur sprachlichen Konstruktion des Todes: Historische Grabinschriften vom Rakowicki-Friedhof in Krakau

Die Sphäre des Todes hat einen wesentlichen Einfluss auf die Entwicklung aller Kulturen. Die kulturspezifischen Konzeptualisierungsmuster und Haltungen gegenüber dem Tod, die sich auch in der Sprache widerspiegeln, können als Visitenkarte der jeweiligen Sprach- und Kulturgemeinschaft betrachtet werden. In dem Beitrag wird die sprachliche Konstruktion des Todes in historischen Grabinschriften auf dem Krakauer Rakowicki-Friedhof untersucht. Den Schwerpunkt der Analyse bilden die Wechselbeziehungen zwischen den Aspekten vom diskursiven Bild des Todes, die im analysierten Korpus eine besondere Prominenz aufweisen, der Auswahl von sprachlichen Ausdrucksmitteln und den kulturspezifischen Konzeptualisierungen und Haltungen gegenüber dem Tod.

The death and dying play an important role in the development of all cultures and the conceptual patterns expressing our attitude to death reflect central values realized in the particular language and culture community. In the paper, we analyse the language construal of death in historic grave inscriptions from the Rakowicki Cemetery in Cracow. The focus of the analysis lies on the question, up to which point the choice of linguistic means corresponds with cultural patterns constituting the concept of death in the collective consciousness.

Śmierć i umieranie odgrywają istotną rolę w życiu wszystkich społeczności, a wzorce kulturowe wyrażające nasze nastawienie do śmierci wskazują na centralne wartości realizowane w danym kręgu kulturowym. W artykule podjęto próbę rekonstrukcji dyskursywnego obrazu śmierci w XIX-wiecznych inskrypcjach nagrobnych z cmentarza Rakowickiego, najstarszego cmentarza komunalnego w Krakowie. W toku analizy autorka koncentruje się na pytaniu, na ile dobór środków językowych w zebranych tekstach odzwierciedla wzorce kulturowe, które w świadomości zbiorowej konstytuują konceptualne ujęcie obrazu śmierci.