Co jest źródłem szczęścia? Zadowolenie z życia a obiektywne i subiektywne wskaźniki sytuacji materialnej

Związek sytuacji materialnej z dobrostanem psychicznym wciąż nie jest jasny, mimo że od dawna wzbudza duże zainteresowanie wielu badaczy na całym świecie. Badania na poziomie narodów i jednostek wskazują na nieliniową zależność, pokazując malejącą krańcową użyteczność dochodu i dóbr. Dotychczasowe badania skupiały się na wyjaśnianiu dobrostanu psychicznego obiektywnymi makro- i mikroekonomicznymi wymiarami sytuacji ekonomicznej. Celem badań własnych było zrozumienie, na ile zadowolenie z życia zależy od obiektywnych wskaźników sytuacji materialnej (jak to postulowali wcześniejsi badacze), a na ile raczej od subiektywnego wymiaru — oceny sytuacji materialnej jednostki. Niniejszy artykuł opisuje wyniki trzech badań przeprowadzanych w latach 2009–2011 na reprezentatywnych próbach dorosłych Polaków. Wyniki pokazały, że zadowolenie z życia (mierzone trzema różnymi sposobami) zależy w największym stopniu od czynnika subiektywnego — oceny własnej sytuacji materialnej, w dalszej kolejności od posiadanych dóbr, a w najmniejszym stopniu od dochodów osoby. Wyniki te zostały kilkakrotnie zreplikowane (po pierwsze dla różnych wskaźników zadowolenia z życia, po drugie dla badań realizowanych w kolejnych latach).

Relation between financial situation and psychological wellbeing is still not clear though it has attracted attention of many researchers worldwide for a long time. Studies that were carried out at the level of nations and individuals indicated a non-linear correlation, showing a decreasing marginal utility of income and goods. Previous research has focused on explaining how objective macro- and microeconomic dimensions of the economic situation affect psychological well-being. The aims of this research was to understand to what extant a life satisfaction depends on objective indicators of financial situation (as postulated by earlier researchers) and to what extent it is affected by subjective dimension — assessment of the financial situation of an individual. This article describes the results of the three studies conducted in the 2009–2011 on representative samples of adult Poles. The results showed that satisfaction with life (as measured by three different methods) depends most on the subjective factor — the self-assessment of the financial situation, followed by possessions of goods and the least the level of the income. These results have been repeatedly replicated — the first for the various indicators of satisfaction with life, secondly in the studies carried out in the coming years.