Neosemantyzacja wyrazów "premiera" i "premierowy" we współczesnej polszczyźnie

Przedmiotem artykułu jest rozwój semantyczny wyrazów premiera i premierowy. Większość słowników języka polskiego odnotowuje tylko jedno znaczenie leksemu premiera ‘pierwsze przedstawienie utworu dramatycznego; także: wyświetlenie po raz pierwszy nowego filmu’. Premierowy jest definiowany jako ‘przymiotnik od premiera’. Okazuje się jednak, że we współczesnej polszczyźnie te dwa wyrazy funkcjonują w nowych znaczeniach. Premiera bywa używana do nazwania jakichkolwiek czynności i rzeczy wykonywanych po raz pierwszy. Wyraz ma także znaczenie przedmiotowe: ‘obiekt po raz pierwszy pokazany publicznie lub wystawiony na sprzedaż; nowość’. Premierowy to ‘zajmujący w pewnym ciągu lub porządku miejsce, które można opisać, używając liczby 1; pierwszy’, ‘najlepszy, najważniejszy, przewyższający inne pod jakimś względem’, ‘taki, który powstał niedawno; nowy’, ‘taki, który zastępuje coś poprzednio spełniającego daną funkcję; nowy’. Neosemantyzacja tych leksemów to zapewne rezultat oddziaływania języka angielskiego, ale niewykluczony jest też rozwój semantyczny na gruncie rodzimym.

The subject of the article is the semantic development of the words "premiera" and "premierowy". Most dictionaries of the Polish language note only one meaning of the lexeme "premiera": ‘the first performance of a dramatic work; also: the first screening of a new film’. "Premierowy" is defined as an ‘adjective from the premiere’. It turns out, however, that in the contemporary Polish language these two words function in new meanings. "Premiera" is sometimes used to name any activities and things performed for the first time. The word also has an objective meaning: ‘object first shown publicly or put up for sale; novelty’. "Premierowy" is, inter alia ‘occupying in a certain order or place a position that can be described using the number 1; first’, ‘the best, the most important, superior to others in some way’, ‘one that has recently been created; new’, ‘the one that replaces something previously fulfilling a given function; new’. The semantic development of these lexemes is probably the result of the influence of English, but semantic changes in Polish are also possible.