Ludowe opowieści wierzeniowe – problemy i możliwości badawcze

Artykuł stawia sobie za cel omówienie problemów i możliwości wynikających z przyjęcia za podstawę badawczą ludowych przekazów wierzeniowych. Niska pozycja aksjologiczna wierzeń ludowych skutkuje trudnościami badawczymi już na etapie eksploracji terenowych. W artykule ukazane zostały zarówno źródła tych trudności, jak i strategie badawcze stosowane przez zbieracza w celu reaktywacji opowieści wierzeniowej. Paradoksem jest, że te same czynniki, które decydują o trudnościach związanych z pozyskaniem opowieści, otwierają jednocześnie nowe perspektywy badawcze związane z poziomem analizy pragmalingwistycznej zebranych tekstów. Ludowe przekazy wierzeniowe zawierają bowiem wyraźnie zaznaczoną warstwę pragmatyczną, na którą składają się komentarze narratora ujawniające jego stosunek do wierzeń.

The objective of the article is to discuss the problems and opportunities resulting from the adoption of folk stories related to various beliefs as the research basis. A low axiological status of folk beliefs results in research difficulties already at the level of field explorations. The article presents both the reasons for those difficulties and the research strategies applied by the researcher in order to reactivate a belief story. Paradoxically, the same factors that determine the difficulties related to collecting the story, open new research perspectives related to the level of the pragmalinguistic analysis of the collected texts. It is because folk belief stories include a clear pragmatic layer consisting of the narrator’s comments that reveal his/her attitude towards the beliefs.