Środowisko prawników wobec sytuacji Trybunału Konstytucyjnego. Badania socjologiczno-prawne

The recent legal changes pertaining to the institution of the Constitutional Tribunal arouse many controversies. This paper presents a sociological and legal study conducted to collect and examine the opinions regarding the above held by Polish lawyers who because of their profession and experience are in a position to confront directly the legal practice with the changing legal system that is directly responsible for the level of protection of individual rights and the exercise of individual fundamental rights. From the point of view of rationality and functionality of the operations of the Constitutional Tribunal an opinion formulated by jurists who due to their background have greater legal awareness seemed invaluable. After all it will be their opinion which will decide about the future of the judiciary in Poland. The results of the current transformations being implemented in constitutional judiciary as well as at the level of common courts have consequences for all the citizens. The aim of the questions asked in the survey was to find how lawyers in Poland saw the situation with the Constitutional Tribunal today as well as what the though it its regime and functioning could be like in the future. Questions also concerned the current and actual legal status of the Tribunal and the lawyers’ reactions to the changes being implemented or about to me made, and if possible the possible ways of ending the current Constitutional Tribunal crisis.

Przeprowadzone w ostatnim czasie zmiany prawne dotyczące instytucji Trybunału Konstytucyjnego (TK) budzą wiele kontrowersji. W artykule dokonana została prezentacja badań socjologiczno-prawnych poświęconych opinii prawników, którzy ze względu na wykonywaną profesję i posiadane doświadczenie mają możliwość dokonania konfrontacji praktyki zawodowej z ewoluującym stanem prawnym, który w sposób bezpośredni przekłada się na poziom ochrony praw jednostki oraz wykonywanie praw podstawowych. Opinia jurystów, z punktu widzenia racjonalności i funkcjonalności działania sądu konstytucyjnego w systemie prawnym, wydaje się nieoceniona. Od postawy prawników zależeć będzie przyszłość systemu sądownictwa w Polsce. Rezultaty mających obecnie miejsce przekształceń zarówno w zakresie sądownictwa konstytucyjnego, jak i powszechnego dotykają wszystkich obywateli. Jednak w odniesieniu do tej kwestii to juryści są – a przynajmniej powinni być – najbardziej świadomą grupą społeczną, od której aktywności lub bierności będzie zależał kształt systemu prawnego. Dlatego też omawianym badaniom zostali poddani przedstawiciele zawodów prawniczych oraz pracownicy naukowi wydziałów prawa. Celem pytań ankietowych stanowiących podstawę badań było określenie, w jaki sposób środowisko prawników odnosi się do sytuacji Trybunału Konstytucyjnego, a także do jego ustroju i funkcjonowania zarówno w przeszłości, obecnie, jak i w przyszłości. Pytania zadawane respondentom dotyczyły nie tylko opinii wyrażanych przez prawników, ale także aktualnego stanu prawnego i faktycznego. Jako utylitarny cel przeprowadzonych badań wskazano ustalenie, jak środowisko prawników reaguje na zmiany, które nastąpiły w zakresie funkcjonowania Trybunału. Rozważaniom poddano także, jak respondenci charakteryzują mający obecnie miejsce kryzys konstytucyjny i jakie widzą sposoby wyjścia z niego. Analizie poddano ponadto postulaty dotyczące dalszego funkcjonowania tej instytucji oraz prowadzenia działalności orzeczniczej sformułowane przez prawników.

I. Artykuły

I. Papers