„Śpiewaj! – Już niknę... Twoją pieśnią żyję”. O młodopolskich kreacjach kobiety-muzyki

Celem artykułu jest analiza związków między kobiecością a muzycznością w młodopolskich tekstach stworzonych przez męskich autorów. Kategorie te w literaturze epoki nader często wchodzą ze sobą w relacje semantyczne. Do analizy kreacji kobiety-muzyki wykorzystane zostały założenia krytyki feministycznej. Główne problemy, jakie pojawiają się w związku z wprowadzeniem wspomnianego motywu, to: kobieta jako upostaciowienie muzyki, procesy nabywania i utraty muzyczności, narzucanie muzyczności, związki pieśniowych kreacji kobiecych ze sferą sacrum, demoniczne aspekty muzyczności. Analizie poddane zostały m.in. teksty Jana Augusta Kisielewskiego, Kazimierza Przerwy-Tetmajera, Stanisława Przybyszewskiego, Władysława Reymonta, Jerzego Żuławskiego. Wykorzystanie motywów muzycznych w kreacjach kobiecych w większości przypadków pozwala na autonomizację bohaterek.

The purpose of the paper is an analysis of the connections between femininity and musicality in Young Poland’s texts composed by male authors. The two aforementioned categories in the epoch’s literature quite frequently enter into reciprocal semantic relationships. To analyse the creation of woman-music the authoress employs the assumptions of feminist criticism. The main problems that one encounters when introducing the motif in question are woman as personification of music, the processes of gaining and losing musicality, imposing musicality, the relationships between female song creation with the sacred sphere, demonic aspects of musicality. Texts by Jan August Kisielewski, Kazimierz Przerwa-Tetmajer, Stanisław Przybyszewski, Władysław Reymont, and Jerzy Żuławski are analysed in this respect. Employing musical motifs in women creations in majority of cases allows for the heroines’ autonomisation.