Starzejąca się Polska. Czy można uniknąć scenariusza katastrofy?

The Doomsday Scenario of too few workers unable to support too many pensioners dominates the public debate about travails of the Polish pension system in not so distant future of the generation currently entering the labor market. We discuss the risk of the Doomsday Scenario, and under what conditions it can be avoided. To that end, we analyze two stylized scenarios: continuation of the current model of intergenerational solidarity between current and past employees, and the case of solidarity of the society at large. We show that the narration that “there will be too few workers to support too many pensioners” is just wrong, both, in terms of necessary financial resources and emerging challenges of the global economy. Poland, as many other countries, must face the challenge of radical reform of the pension system, reform going far beyond the age of retirement. The main challenge will be bigger diversification of available financial products for financing pensions as well as broadening the base of contributors beyond workers

Scenariusz katastrofy wynikający z niedostatecznej liczby pracowników zdolnych utrzymać rosnącą liczbę emerytów dominuje publiczną debatę na temat problemów polskiego systemu emerytalnego w niezbyt odległej przyszłości generacji obecnie wchodzącej na rynek pracy. W artykule dyskutujemy ryzyko scenariusza katastrofy i warunki, w jakich możliwe jest jego uniknięcie. W tym celu analizujemy dwa stylizowane scenariusze: kontynuacji obecnego modelu solidarności międzypokoleniowej pracowników oraz scenariusz solidarności społecznej at large. Pokazujemy, że narracja „w przyszłości będzie zbyt mała ilość pracowników, żeby utrzymać zbyt wielu emerytów” jest błędna zarówno na poziomie dostępnych zasobów finansowych, jak i nadchodzących wyzwań gospodarczych w długim okresie. Polska, jak i wiele innych krajów, musi się zmierzyć z radykalną reformą systemu emerytalnego; reformą daleko wykraczającą poza problem wieku emerytalnego. Podstawowym wyzwaniem będzie większe zróżnicowanie wachlarza instrumentów finansowania emerytur, jak też poszerzenie poza pracowników bazy podmiotów finansujących emerytury.