Czynniki wartości ziemi rolnej w kontekście zróżnicowanych funkcji obszarów wiejskich w Polsce

According to many researches, decoupled CAP subsidies capitalised on land prices. Most studies on land prices carried out in Europe relate to the SPS system and marginal changes in land values are noted as a result of the subsidising of agriculture. In the SAPS system, used in the new EU-12 Member States, these issues have not been sufficiently investigated. An attempt is made to fill these gaps by studying the drivers of land values in a leading agricultural region of Poland based on a sample of 653 transactions from the years 2010-2013. The aim is to establish what land use values, amenities and payments for public goods contribute to land values in the SAPS system. The hypothesis is proposed that the key factors for land value are location-specific factors identified according to the economic functions of a given area. Thus, four log-linear models of hedonic regression are estimated (using GLS) for different types of rural areas. The models employ both parcel-level attributes and agricultural policy variables. Results include the observation that single area payments contribute now to land value mainly in the peripheral areas and payments for public goods under SAPS decapitalize the value of land, because they do not compensate for the opportunity costs related to alternative ways of deriving rent from the land.

Dotychczasowe badania dowodzą, że subsydia oderwane od produkcji kapitalizują się w wartości ziemi rolnej. Większość tych badań prowadzonych w Europie dotyczy jednak sytemu SPS obowiązującego w „starych” krajach członkowskich UE-15, gdzie rozpoznane są marginalne zmiany wartości ziemi w wyniku subsydiowania rolnictwa oraz problem zakresu oddziaływania polityki rolnej na rynki (problem of the incidence of agricultural policy). Natomiast w systemie SAPS, w nowych krajach członkowskich UE-12, kwestie te nie są dostatecznie zbadane. Dlatego też Autorzy podjęli próbę uzupełnienia wskazanych luk, prowadząc badania determinant wartości ziemi w wiodącym rolniczym regionie Polski na próbie 653 transakcji z lat 2010-2013. Celem badań jest odpowiedź na pytanie, jak wartości użytkowe gruntu, użyteczności pozarolnicze (amenities) i płatności za dobra publiczne kapitalizują się w wartości ziemi w systemie SAPS? Autorzy stawiają hipotezę, że kluczowe dla wartości ziemi są czynniki lokalizacyjne zidentyfikowane według ekonomicznej funkcji danego obszaru. W pierwszym etapie oszacowano funkcję regresji postaci log-liniowej dla poszczególnych typów gmin wiejskich. W modelu uwzględniono zarówno czynniki cenotwórcze działek, jak i zmienne odnoszące się do polityki rolnej. Zaobserwowano m.in., że jednolita płatność obszarowa pozytywnie wpływa obecnie na wartość ziemi jedynie na obszarach peryferyjnych, natomiast płatności za dobra publiczne w systemie SAPS dekapitalizują wartość ziemi, ponieważ nie rekompensują kosztów utraconych korzyści związanych z alternatywnymi możliwościami realizacji renty gruntowej.