Retoryka i dyskurs sędziowski – o relacji koncesywności w uzasadnieniach wyroków

The paper focuses on the rhetorical and performative aspects of judicial discourse, highlighting in particular the generic properties of judgments and the dialogic nature of legal justification. Using the tripartite model of concession (Couper-Kuhlen and Thompson; Barth-Weingarten) designed for the analysis of spoken interaction, it demonstrates that legal justification exhibits features of dialogic discourse – including the presence of anticipatory rebuttal (anteoccupatio) and acknowledgment (concessio) – and may therefore be interpreted as a “mute dialogue” with the evoked adversary.

Niniejsze opracowanie wskazuje na pragmatyczno-retoryczne elementy dyskursu sądowego. W szczególności zwraca uwagę na cechy gatunkowe wyroku i dialogiczny charakter uzasadnień wyroków. W analizie wykorzystano trójsegmentowy model koncesywności (Couper-Kuhlen i Thompson; Barth-Weingarten), opracowany z myślą o analizie interakcji mówionej, i pokazano, że wyroki mają cechy dyskursu dialogicznego, w którym występują strategie uprzedzania kontrargumentów (anteoccupatio) oraz pozornej zgody (concessio). Analiza dowodzi ponadto, że uzasadnienia wyroków można postrzegać jako „niemy dialog” prowadzony z nieobecnym adwersarzem.