Nocne wołanie imion. Relacja z pierwszego kroku, refleksje na kanwie kilku lektur

W czasie drugiej wojny światowej w pogórzańskim miasteczku Stróże ukrywa się wybitny matematyk Hugo Steinhaus. Po wojnie publikuje książkę pt. Wspomnienia i zapiski, w której przywołuje tamten mały kawałek świata w czasie okupacji. W moim tekście zastanawiam się, czy można zbudować prawdziwą opowieść o historii w oparciu o jej urywek, strzęp, o niepełną relację uwarunkowaną miejscem i czasem. w których żył relacjonujący. Czy taka opowieść jest pełnoprawnym materiałem archiwalnym czy też ledwie przypisem do archiwum. I czy archiwum zawiera w sobie gotową, pełną opowieść, czekające na nas gotowe historie czy też pozostawia nas na końcu z doświadczeniem braku, utraty, melancholii.

The outstanding mathematician Hugo Steinhaus spent the Second World War hiding in the little foothill town of Stróże. After the war he published Wspomnienia i zapiski, a book recalling this small occupation-era fragment of the world. M. Sznajderman wonders whether it is possible to construe a true story about history based on its fragment, a shred, an incomplete account determining the time and place in which the author of the account lived. Is such a story legitimate archival material or merely an archive footnote? And does the archive contain a ready, complete narrative, a total story waiting for us, or does it ultimately leave us with an experience of lack, loss, and melancholy?