Między determinizmem a prowidencjalizmem. Perspektywa historyczna w dramacie Dymitra Mereżkowskiego Carewicz Aleksy

W artykule poddano analizie teorię D. Mereżkowskiego, dotyczącą losu jednostki i czynników nadnaturalnych wpływających na życie podmiotów procesu historycznego (determinanty i niezmienność losu człowieka). Omówiono również koncepcje historiozoficzne i estetyczne, ściśle powiązane z pojęciem „dziejowości”: teorię dualizmu (uniwersalna walka przeciwieństw) i świata triady (historia rozumiana jako trzyetapowy proces: Stary, Nowy i Trzeci Testament). W artykule przeanalizowano również motyw rewolucji religijnej, postrzeganej przez pisarza jako przełomowy moment w dziejach ludzkości.

Предметом статьи является анализ концепции Д. Мережковского, касающейся судьбы личности в истории и сверхъестественных факторов, влияющих на жизнь субъектов исторического процесса (детерминанты и инвариантность судьбы человека). Посвящается также внимание историософским и естетическим концепциям Д. Мережковского, связанным с понятием „историчности”: теории дуализма (универсальная борьба противоположностей), триады (история - триединый процесс развития: Ветхий, Новый и Третий Заветы). В статье также обсуждается мотив религиозной революции, понимаемой писателем как переломный момент в истории человечества.

The article focused attention on the analysis of Merezhkovsky’s theory about fate of the people and natural factor and his effect on the life these people – subjects of historical process (determinants and invariance of fate of the people). Discussed also historiosophical and esthetic concepts – connected with historical process: theory of dualism, Triad’s world, ideas The New and The Third Testaments. This article contains analysis the motif of religious revolution as a crucial moment in the history.