System kontroli wewnętrznej w bankach a instytucja kontroli zarządczej w jednostkach sektora finansów publicznych

The aim of the study is to analyse two selected supervision institutions: the management control in the public finance sector and the internal control system in banks as examples of regulatory and supervision institutions, having regard to their functional similarities in the two areas of financial law: public finance law and financial market law, and banking law. The study was inspired by the desire to answer the question about the essence of internal control in public finance (management control), which shows, at least in terms of the control objectives, many elements characteristic for internal control systems operating in banks. The aim of the article is also to answer the question about the way of understanding the notion of "internal control" under the banking law and public finance law, its essence, objectives, functions, as well as the coherence of the understanding of the objectives and criteria of internal control in the widely understood financial law areas. However, the research objective is also to show the differences between management control and internal control as supervision institutions, which due to the specificity of the controlled financial matters are separate and thereby allow to present the functions of control institutions related to the needs specific to particular areas of the broadly understood financial law and a multi-faceted approach to the most effective use of control institutions.

Celem opracowania jest analiza dwóch wybranych instytucji kontroli zarządczej w finansach publicznych i kontroli wewnętrznej w bankach jako przykładów instytucji kontrolnych odnotowujących regulacyjne i funkcjonalne podobieństwa w badanych dwóch obszarach prawa finansowego: w prawie finansów publicznych oraz w prawie rynku finansowego, w prawie bankowym. Inspiracją do podjęcia analiz prowadzonych w opracowaniu stała się chęć udzielenia odpowiedzi na pytanie o istotę kontroli wewnętrznej w ramach finansów publicznych (kontroli zarządczej), która wykazuje, choćby w zakresie celów i kryteriów kontroli, dużo elementów właściwych instytucji kontroli wewnętrznej funkcjonującej w bankach. Celem artykułu jest również udzielenie odpowiedzi na pytanie o sposób rozumienia pojęcia „kontrola wewnętrzna” na gruncie ustawy prawo bankowe i na gruncie ustawy o finansach publicznych, jej istotę, cele, funkcje, a także spójność rozumienia wskazywanych celów i kryteriów kontroli wewnętrznej w omawianych obszarach szeroko pojętego prawa finansowego. Zamierzeniem badawczym jest jednak także ukazanie różnic między kontrolą zarządczą i kontrolą wewnętrzną jako instytucji kontrolnych, które ze względu na specyfikę kontrolowanych spraw finansowych wykazują odrębności, a tym samym pozwalają na przedstawienie funkcji instytucji kontrolnych związanych z potrzebami właściwymi dla poszczególnych obszarów szeroko pojętego prawa finansowego i wieloaspektowego podejścia do jak najbardziej efektywnego wykorzystania instytucji kontrolnych. Spojrzenie ze strony teorii regulacji pozwala uznać, że porównania takie identyfikują zasadność regulacyjnego ujednolicania pojęć, celów i funkcji, a w ten sposób mogą się przyczynić do wieloaspektowego badania funkcji pełnionych przez instytucje prawne (w sensie przedmiotowym) działające w szeroko pojętym prawie finansowym.

I. Artykuły

I. Papers