(nie)Obliczalny świat. Z filozoficzno-teologicznych rozważań nad granicami racjonalności

Teza Rogera Penrose’a o nieobliczalnym (niealgorytmicznym) charakterze ludzkiej świadomości (umysłu), będąca argumentem przeciwko możliwości stworzenia sztucznej inteligencji, może przyczynić się do wzmocnienia poczucia tajemniczości świata. Niezależnie od naszego stosunku do platonizmu matematycznego (zakładającego istnienie obiektywnych pozaczasowych bytów matematycznych) filozofi czna refl eksja brytyjskiego kosmologa stanowi impuls do rozwijania współczesnej teologii w twórczym dialogu z naukami, kierującym się zasadą krytycznej otwartości i wzajemnej dynamicznej wymiany osiągnięć poznawczych.

Contemporary developments in science challenge philosophy and theology much more deeply than it was in the past. Scientifi c research on artifi cial intelligence has brought us the new problems to be solved. So then the question arises: can the computer have a mind like a human? In this interdisciplinary article the author deals with the question of the limits of the rationality. He analyses the range of problems discussed in the fi eld of science, philosophy and theology. He presents Roger Penrose’s idea of a non-computable (non-algorithmic) character of the human consciousness. Because of this basic feature humans are not reducible to the computer. The author takes into consideration the mystery of world and shows its relevance for the theology. Finally, he draws attention to the necessity to develop science-theology dialogue and to elaborate a new discipline called theology of science.