Ekonomia i wychowanie jako fundamenty nowego ładu społecznego. Abramowski wobec myśli społecznej Proudhona

Celem artykułu jest analiza porównawcza wizji i koncepcji stworzenia idealnego świata społecznego Edwarda Abramowskiego z doktryną ekonomiczno-społeczną jednego z najwybitniejszych przedstawicieli anarchizmu XIX w Pierre Josephem Proudhonem. Dla obu anarchia nie oznaczała absolutnej swobody działania lecz ustanawiała pozytywny związek wolności indywidualnej z wolnością ogółu, a fundamentem jej była sprawiedliwość społeczna oraz likwidacja struktur politycznych państwa. Anarchia ta miała charakter konstruktywny i nie oznaczała samowoli. Wychowanie oraz przemiana moralna społeczeństwa poprzedzała wprowadzenie nowego ładu społecznego i ekonomicznego. Konkluzją tej pracy jest uznanie poglądów obu myślicieli za jednostronne i nie możliwe do zrealizowania.

The goal of the article is to carry out a comparative analysis of Edward Abramowski’s vision for creating an ideal social world and the economic and social doctrine of Pierre Joseph Proudhon, one of the most outstanding representatives of 19th-century anarchism. For both thinkers anarchism did not mean an absolute liberty to act, but established a positive connection between individual liberty and the freedom of society, and was based on social justice and the elimination of state political structures. This anarchism had a positive character and did not mean license. Education and the moral transformation of society preceded the introduction of a new social and economic order. The conclusion of the article is that the views of both thinkers are one-sided and incapable of being implemented.