Pasja braci Fassnacht i filmowe echa widowiska „na wzór Oberammergau”. Kilka uwag o zapożyczeniu na przykładzie „Galilejczyka” Dymitra Buchowieckiego

„Galilejczyk” („Der Galiläer”, 1921) Dymitra Buchowieckiego jest swoistą adaptacją widowiska pasyjnego wystawianego przez rodzinę Fassnachtów z Fryburga Bryzgowijskiego (Niemcy). Nadgrodkiewicz analizuje wybrane elementy filmu dla uzmysłowienia taktyki świadomego posługiwania się pierwowzorem teatralnym jako punktem wyjścia do rozwijania stricte filmowej narracji i dramaturgii. Galilejczyk jest też ciekawym punktem odniesienia dla amerykańskiego tournée rodziny Fassnachtów, która na przełomie lat 20. i 30. XX w. w pewnym sensie bazowała na popularności produkcji Buchowieckiego, dystrybuowanej w USA w połowie lat 20. (jako „The Passion Play”). „Galilejczyk” – jeden z ważniejszych filmów religijnych okresu kina niemego – pozwala zatem widzieć sprzężenie teatru i filmu niekoniecznie w kategoriach negatywnie pojętej teatralności dzieła filmowego czy intencjonalnych praktyk teatralizacyjnych. Krąg wzajemnych inspiracji i zapożyczeń okazuje się w tym przypadku nie tyle pułapką, ile pewną potencjalnością, która umożliwia badanie artefaktu teatralnego za pośrednictwem filmu i jego walorów dokumentacyjnych.

„Der Galiläer” („The Galilean”, 1921) by Dimitri Buchowetzki is a kind of an adaptation of a passion play staged by the Fassnacht family from Freiburg (Germany). Nadgrodkiewicz examines selected elements of the film in order to highlight the tactics of deliberate use of a theatre prototype as a point of departure for developing film narration and dramaturgy. Der Galiläer is also an interesting point of reference for the American tournée of the Fassnacht family, which at the turn of 1920s and 1930s in some sense made use of the success of Buchowetzki’s film distributed in the USA in the mid-1920s (as „The Passion Play”). „Der Galiläer” – one of the most important religious films from the silent movie era – allows us to appreciate the relation between theatre and film not in terms of negatively understood theatricality of a film or intentional “theatralization” practices. Rather the circle of mutual inspiration turns out not to be a trap, but a certain potentiality, which allows the analysis of a theatre artefact using the medium of a film and its “documentary” character.