Mowy obrończe Eugeniusza Śmiarowskiego w perspektywie genologicznej

Celem artykułu jest charakterystyka genologiczna przemówień sądowych Eugeniusza Śmiarowskiego, opublikowanych w 1926 r. pt. Mowy obrończe (1920–1925). W opisie tekstów zastosowano koncepcję wzorca gatunkowego i jego czterech aspektów autorstwa Marii Wojtak. Analizy dowodzą, że mowa obrończa (podgatunek mowy sądowej) to wyrazisty typ wypowiedzi retorycznej o charakterze perswazyjnym. Teksty realizują wzorzec normatywno-uzualny. Odzwierciedlają oficjalność sytuacji komunikacyjnej i formalny charakter relacji nadawczo-odbiorczych. Cechują się spójną kompozycją, rzeczowością, umiejętnym stosowaniem chwytów erystycznych, różnorodnością leksykalną.

The aim of the paper is to examine Eugeniusz Śmiarowski’s speeches entitled Mowy obrończe (1920–1925) which were published in 1926. They are related to judicial discourse. Maria Wojtak’s methodology is applied in the research in relation to the notion of genre pattern and its four interdependent constituents. The findings indicate that a defence speech (as a sub-genre of judicial speech) is a type of rhetoric speech intended to persuade. The texts under investigation are based on both normative and customary patterns. The communication situation is formal and so is the relationship between the sender and the receiver. In terms of their composition, the speeches are coherent, relevant, full of eristic devices, and phrases from various registers.