Exchange of Lithics Seen from the Perspective of Flint Material Refitting. Case Study of the Final Palaeolithic Site Krzeczów 9 in Zakole Załęczańskie

W artykule zaprezentowano wybrane aspekty cyrkulacji krzemieni w oparciu o wyniki metody składanek, zastosowanej w przypadku materiałów krzemiennych ze stanowiska nr 9 w Krzeczowie, z rejonu zakola załęczańskiego nad Wartą (Ryc. 1). Stanowisko 9 w Krzeczowie było badane w 1981 roku przez Krzysztofa i Marię Cyrek z Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi. Na stanowisku, z obszaru 50 m2, pozyskano prawie 1000 zabytków krzemiennych, które tworzyły niewielką koncentrację (Ryc. 2) (CYRKOWIE 1987: 5-7). W 2006 roku autor podjął próbę kompleksowego składania tego niewielkiego inwentarza. Uzyskane rezultaty dały asumpt do podjęcia dyskusji na szereg tematów, w tym np. kwestie pozyskiwania, wytwarzania i przemieszczania się obłupni, rdzeni oraz półsurowca (FIEDORCZUK 1995). Uzyskane bloki (Ryc. 3-6) oraz materiały niezłożone z bloku nr 3 (Ryc. 7,8) pozwoliły ustalić, w jakiej postaci krzemienie trafiły na omawiane stanowisko. W dwóch pierwszych przypadkach (bloki 1 i 2) były to obłupnie o zbliżonych parametrach, które następnie zostały doprowadzone do podobnego etapu, tzn. rdzenia przygotowanego do właściwej eksploatacji. W trakcie eksploracji stanowiska nie pozyskano rdzeni szczątkowych z żadnego z tych bloków, co wskazuje, że zostały one wyniesione poza teren objęty badaniami. Wydaje się, że trzeci blok znalazł się w obrębie stanowiska właśnie na etapie przygotowanego rdzenia, bezpośrednio przed rozpoczęciem właściwej jego eksploatacji. Uzyskana składanka, tzn. blok 3 (Ryc. 5, 6), oraz dopasowany surowcowo i technologicznie półsurowiec i formy techniczne (Ryc. 7, 8) wskazują na pełne wyeksploatowanie rdzenia, aż do porzucenia jego formy szczątkowej (Ryc. 7:1) w obrębie pracowni. Co ważne, jak pokazują wyniki składania, poza teren objęty badaniami wyniesiono także większość wiórów (Ryc. 6). Szereg kwestii pozostaje otwartych, np. ile osób łupało krzemienie na stanowisku? Czy większość zabytków ze stanowiska reprezentuje pojedyncze zdarzenie, związane z zaprawieniem dwóch obłupni i eksploatacją kilku rdzeni wcześniej przygotowanych w innym obozowisku? Czy może jednak każdy z rdzeni reprezentuje osobne, niezależne zdarzenie, których ślady zalegają razem, tworząc typową dla stanowisk piaskowych „mieszaninę”? Kwestii tych nie można na obecnym etapie badań jednoznacznie rozstrzygnąć.