Leszka Kołakowskiego eksperymenty z Beckettem

Celem artykułu jest ukazanie, w jaki sposób w utworze scenicznym „System księdza Jensena, albo Wejście i wyjście. Farsa w dwóch aktach naśladowana z różnych autorów, nieoryginalna. Polemika optymistyczna z Beckettem”, opublikowanym pierwotnie w nr. 6 „Dialogu” z 1965 roku, polski filozof i pisarz Leszek Kołakowski nawiązał do spuścizny literackiej irlandzkiego autora. Eksperymentując z nią, pisarz przywołał najważniejsze dla dzieł Becketta kategorie temporalne, takie jak oczekiwanie, niedokonanie, powtórzenie, nuda i zmiana. Badaczka omawia także literackie konsekwencje wspólnej dla obu twórców predylekcji do parodiowania i/lub trawestowania poglądów znanych filozofów. Dowodzi też, że głównym celem eksperymentu Kołakowskiego ze spuścizną literacką Becketta było ośmieszenie propozycji światopoglądowych oderwanych od doświadczenia i przepojonych optymizmem oraz wiarą w sprawiedliwość i postęp, a nie polemika z samym twórcą „Szczęśliwych dni”, jak zapowiada fragment tytułu sztuki.

The aim of the article is to present the mode in which the Polish philosopher and writer Leszek Kołakowski in his stage piece “System księdza Jensena, albo Wejście i wyjście. Farsa w dwóch aktach naśladowana z różnych autorów, nieoryginalna. Polemika optymistyczna z Beckettem (The System of Jensen the Priest, or Entry and Exit. Farce in Two Acts Imitated after Many Authors, Unoriginal),” originally published in “Dialogue” no. 6, 1965, refers to the Irish author’s literary creativity. Experimenting with it, the Polish writer quotes Beckett’s most crucial temporal categories such as waiting, non-accomplishment, repetition, boredom, and change. The researcher also discusses the literary consequences of common to both writers predilection for parodying and/or travestying well known philosophers’ views. She furthermore proves that the main aim of Kołakowski’s experiment with Beckett’s output was to deride such worldview proposals which are detached from experience and filled with optimism and belief in justice and progress, not a mere polemics with the author of “Happy Days” as signaled in the title of the stage piece in question.