Peut-on parler de constitution à Rome ?

This article aims to analyse the notion of constitution in Ancient Rome. The word constitution occurs in many historical and legal studies to describe Roman political system. But there is no constitution in Rome in the present meaning of this word. Constitutio is used for the decisions of the Roman emperors. Some epigraphical documents seem however to contain constitutionnal norms. Besides, at the end of the Republic, the idea of constitution seems to appear slightly in the political thought,

Nawet jeśli w wielu opracowaniach naukowych historycznych i prawniczych używany jest termin konstytucja, aby opisać rzymski system polityczny, to w Rzymie nie ma konstytucji w aktualnym znaczeniu tego terminu. Constitutio odnosi się do aktów normatywnych cesarzy. Analiza politycznego i prawniczego słownictwa wykazuje, że nie ma terminu desygnującego właśnie to pojęcie, jednak wiele dokumentów epigraficznych z okresu pryncypatu (na przykład prawa miejskie) wydaje się zawierać normy konstytucyjne. Pojęcie to pojawia się po raz pierwszy, choć jeszcze w przybliżeniu, w refleksji politycznej u schyłku republiki: chodzi wówczas o gromadzenie, porządkowanie ustaw i czuwanie nad równowagą organizacji politycznej.