Koncepcja najlepszego ustroju politycznego według Arystotelesa

The aim of the paper is to examine Aristotle’s ideas concerning the best form of government, or constitution of a political community. As emerged from the research, Aristotle distinguishes and discusses four types of the ideal constitution, namely: i) an absolutely perfect or ideal system of government, one which he identifies as either a kingship or aristocracy; ii) a universally ideal government, one which is functionally based upon the middle class of the citizenry and is not to be confused with polity intended as a more specific type of constitution; iii) a relatively ideal government, a form adapted to a particular condition of either the entire population or some of its parts; iv) and finally, a technically ideal government, which is coherently organized in accordance with a number of precisely defined postulates. One general conclusion of the study is that Aristotle, far from prescribing any perfect constitution apparently suited to each city state, rather tends to combine requirements of reason and virtue with actual circumstances of ordinary life.

Przedmiotem artykułu jest koncepcja Arystotelesa odnosząca się do najlepszej postaci rządu, czyli ustroju wspólnoty politycznej. Przeprowadzone badania wykazały, że Arystoteles rozróżnia i omawia cztery rodzaje najlepszego ustroju, mianowicie: a) ustrój idealny, najdoskonalszy w sensie bezwzględnym, który utożsamia się z królestwem lub arystokracją; b) ustrój powszechnie najlepszy (praktyczny, uniwersalny), którego funkcjonowanie opiera się na średniej klasie obywateli i którego nie należy mylić z politeją, jedną ze szczególnych form rządu; c) ustrój najlepszy w znaczeniu względnym (optymalny), dostosowany w swoim charakterze do konkretnego położenia albo całej ludności, albo niektórych jej grup; d) wreszcie ustrój najlepszy w sensie technicznym czy hipotetycznym, konsekwentnie zorganizowany według pewnej liczby ściśle określonych założeń. Z przeprowadzonych badań wypływa m.in. wniosek, że Arystoteles nie wskazuje jednego, jakoby doskonałego rządu dla wszystkich miast-państw greckich, lecz stara się łączyć wymogi rozumu i cnoty z realiami przeciętnego życia.