Wittgenstein 1929-1930 – problem dwóch kolorów w tym samym miejscu

Wittgenstein introduced his claim about colour incompatibility originally in the Tractatus Logico-Philosophicus, where he stated that there could be only one colour in one place and time. It is commonly believed that Wittgenstein abandoned his conception of logical atomism when he realized the consequences of this claim. The aim of this article is to provide an interpretation of the colour incompatibility claim in terms of Wittgenstein’s phenomenology. I will focus on two works of great significance for the claim: Some Remarks on Logical Form and Philosophical Remarks. These two works were written between 1929 and 1930, which is the beginning of the “middle period” in Wittgenstein’s philosophy. I will focus not only on Wittgenstein’s formulation of the colour incompatibility claim, but also on how this claim was justified. The explanation of Wittgenstein’s justification of this claim will help to understand his phenomenology and theory of philosophical grammar.

Już w Traktacie Wittgenstein sformułował tezę o ekskluzji kolorów. Głosiła ona, że w jednym miejscu i czasie może być tylko jeden kolor. Powszechnie uważa się, że ponowne prze-myślenie tej właśnie tezy skłoniło Wittgensteina do odrzucenia podstawowych założeń logicznego atomizmu. Celem niniejszego artykułu jest przedstawienie filozoficznej interpretacji tezy o ekskluzji kolorów. W naszych dociekaniach w sposób szczególny skupimy się na dziełach, w których problem ekskluzji kolorów zajmuje szczególne miejsce. Pierwszym jest artykuł Kilka uwag o formie logicznej, drugim natomiast obszerniejszy tekst pod angielskim tytułem Philosophical Remarks. Lata 1929–1930, czas powstania obu dzieł, zapoczątkowały tak zwany „średni okres” filozofii Wittgen-steina. W sposób szczególny zwrócimy uwagę na sposób, w jaki teza o ekskluzji kolorów była uza-sadniania w Kilku uwagach o formie logicznej, a w jaki w Philosophical Remarks. Sposób, w jaki owa teza była przez Witgensteina uzasadniania, będzie miał istotne znaczenie dla kształtowania się Wittgensteinowskiej koncepcji fenomenologii oraz gramatyki filozoficznej.