Czy znamy lekarstwo na niską dzietność? Międzynarodowe badania ewaluacyjne na temat polityki rodzinnej

This article presents an idea of policy evaluation research and reviews empirical studies which measure causal effects of family policies reforms on fertility. In light of international experience, a positive impact on fertility can be exerted through an increase in availability of childcare, speed premium implemented in parental leave schemes as well as tax exemptions and family benefits. Nevertheless, family policy reforms that proved to work in Europe, might not necessarily have exactly the same effects in Poland. Therefore, it is of overriding importance to fill the existing research gap in the evaluation of family policies in Poland by making use of the methodology for evaluating policy interventions. Otherwise future reforms in family policies will be based on ad hoc assumptions rather than on scientific evidence.

Niniejszy artykuł prezentuje ideę badań ewaluacyjnych oraz dokonuje przeglądu badań mierzących wpływ przyczynowo-skutkowy reform polityki rodzinnej na dzietność. W świetle doświadczeń międzynarodowych pozytywny wpływ na dzietność mogą mieć: poprawa dostępności usług opiekuńczych dla dzieci, system premiowania szybkiego przejścia do drugiego dziecka poprzez odpowiednią konstrukcję zasiłków wychowawczych czy też system opodatkowania i zasiłków rodzinnych. Należy jednak pamiętać, że instrumenty polityki rodzinnej, które okazały się skuteczne w innych krajach Europy, niekoniecznie muszą przynieść dokładnie takie same efekty w Polsce. Dlatego ważne jest, by wypełnić lukę w stanie wiedzy na temat wpływu poszczególnych komponentów polityki rodzinnej na poziom dzietności w Polsce, korzystając z metodologii badań ewaluacyjnych. W przeciwnym wypadku kolejne reformy będą opierać się na przyjętych ad hoc przesłankach, a nie na rzetelnej wiedzy płynącej z badań.