Strukturalno-semantyczna analiza słownictwa z komponentem nazwy barwy złotej w lirykach Leopolda Staffa (część trzecia)

Z analizy badanego materiału wynika, że poeta wykorzystał takie techniki tworzenia derywatów przymiotnikowych, rzeczownikowych i czasownikowych z komponentem barwy złotej, które pozwoliły wyrazić: a) stopień osłabienia lub natężenia barwy (przymiotniki gradacyjne: złotawy, bladozłoty); b) istotę jakości barwy w relacji z określanym rzeczownikiem (np. przymiotniki jakościowe: złocisty, przezłocisty); c) zjawisko występowania stanu barwy (wykorzystanie czasowników stanowych, np.: złocić, złocić się, ozłacać, rozzłocić; rzeczowników dewerbalnych, np. złocenie); d) stopień metaforyzacji syntetycznych form przymiotnikowo-rzeczownikowych w miejsce grup nominalnych (np.: złotowłosy, złocistokłosy, złotobramny) oraz e) przymiotników dwubarwnych (np.: zielonozłoty, modro-złoty, krwawozłoty, złotopłowy), co wpłynęło na ekonomię wypowiedzi poetyckiej. Dzięki temu stworzył barwne językowe kreacje przyrody ożywionej i nieożywionej, ukazał waloryzowane dodatnio opisy złotych włosów wybranych postaci i piękno artefaktów tworzących kulturę materialną ludzi.

An analysis of the material shows that the poet used such techniques of creating adjectival, substantive and verbal derivatives with a component of a golden colour that made it possible to express: a) a degree of subduing or intensifying the colour (gradual adjectives: goldish (Polish: złotawy), pale gold (Polish: bladozłoty); b) the essence of the colour in relation to an accompanying noun (for example, qualitative adjectives: golden/amber (Polish: złocisty), super golden/amber (Polish: przezłocisty); c) the phenomenon of a colour state (using verbs that describe a state: to gild, to shine like gold, to take on a golden colour [złocić, złocić się, ozłacać, rozzłocić]; verbal nouns: złocenie); d) a degree of metaphorising of synthetic adjectival-substantive forms instead of nominal groups (for example, złotowłosy ‘with golden hair (golden-haired)’, złocistokłosy ‘of golden spikes (ears of grain)’, złotobramny ‘of/with (a) golden gate(s)’; e) adjectives containing two colours (for example, zielonozłoty golden green, modro-złoty ‘golden (dark) blue’, krwawozłoty ‘golden blood-red’, złotopłowy ‘golden tawny’); which affected the economy of his poetic expression. Thanks to the above-mentioned techniques the poet created a colourful language to describe animated and inanimate nature; he provided positively valorised descriptions of golden hair of some characters and the beauty of the artefacts that create material culture of the people.