Językowa kreacja osób chorych psychicznie w powieści Wędrówki Oryginała Józefa Korzeniowskiego

Celem artykułu była próba zbadania językowej kreacji osób chorych psychicznie w powieści Wędrówki Oryginała Józefa Korzeniowskiego. Materiał podzielono na części, w których omówiono lingwistyczną kreację dziedziczenia zachorowania, sytuacji chorych, szpitala psychiatrycznego, opieki szpitalnej, cierpienia rodzin chorych, przypadku powracającej do zdrowia Marty oraz nadwrażliwego Karola. Wskazano na środki leksykalne, frazeologiczne, stylistyczne kreujące postaci chorych i powieściową rzeczywistość z nimi związaną. Badanie pozwoliło zauważyć, że Korzeniowski realistycznie przedstawia sytuację obłąkanych i ich bliskich, traktując zachorowanie jako ogromne, może nawet największe nieszczęście dotykające człowieka oraz jego otoczenie, a samą chorobę jako stan między życiem a śmiercią, jako oczekiwanie na zgon, który skróci cierpienie.

The goal of the article was an attempt to investigate linguistic creation of mentally ill people in J. Korzeniowski’s novel entitled „The journeys of the original”. The material was divided into chapters, which exemplified linguistic means of presenting the issues connected with hereditary factors predisposing people to mental disorders, situation of the patients treated at psychiatric facilities, hospital care, suffering of the families whose members fell victim of mental sicknesses and finally a detailed analysis of two cases: recovering Marta and over-sensitive Karol. Lexical, phraseological and stylistic means creating the images of the patients and the illness-related reality included in the novel were analyzed. The research led to the conclusion that Korzeniowski realistically presents the situation of the „insane” and their relatives who perceive the illness as a big or even the biggest misfortune affecting man and his/her surrounding and view the illness itself as a condition of being suspended between life and death – longing for demise which is expected to shorten the suffering.