Transakcje Aleksandra Wata

Szkic jest próbą analizy różnych znaczeń, jakie w twórczości Aleksandra Wata przyjmuje ekonomiczne pojęcie wymiany. Autor "Buchalterii" nie tylko wpisuje się w – sięgającą starożytności – tradycję pojmowania myślenia, języka i literatury w kategoriach wymiany, ale i na różnych etapach swojej twórczości wielokrotnie buduje teoretyczne modele literatury i języka literackiego oparte na kategorii wymiany. Punkt wyjścia szkicu stanowi zarysowana przez Michała Pawła Markowskiego definicja „ekonomii literatury” i jej ścisły związek z pojęciem realizmu oraz odnalezienie przez badacza jednej z podstawowych właściwości „literatury krytycznej nowoczesności” w ujęciu jej języka jako „mowy niewymiennej”. Interpretacja tekstów Aleksandra Wata pokazuje jednak nieco inny sposób opisania literatury nowoczesnej w kategoriach wymiany, w którym idiomatyczność języka leży właśnie w nieskończonej możliwości substytucji.

The sketch is an attempt at analysing the different meanings in which the economical concept of exchange is revealed in Aleksander Wat’s creativity. The author of "Buchalteria" ("Bookkeeping") not only enters into the antique tradition of conceiving of thinking, language, and literature in the categories of exchange, but also many times at various stages of his creativity builds theoretical models of literature and literary language based on the category of exchange. The sketch’s starting point is the definition of “economy of literature” proposed by Michał Paweł Markowski and its close connection with the concept of realism as well as Markowski’s pointing at one of the most fundamental feature of “critical modernity literature” in which literary language is seen as “inexchangeable speech.” Yet, interpretation of Aleksander Wat’s texts shows a slightly different mode of describing modern literature in the categories of exchange in which language idiomaticity lies precisely in infinite possibility of substitution.