Rozwijanie kompetencji przyszłości w edukacji formalnej w Polsce — wybrane elementy diagnozy

W artykule zaprezentowano wybrane wyniki badań prowadzonych w projekcie pn. „Kompetencje przyszłości kluczem do rozwoju technologicznego Polski” finansowanego w 2023 r. ze środków Ministerstwa Edukacji i Nauki w ramach Działania 1 – Diagnoza stanu faktycznego poziomu kompetencji przyszłości absolwentów edukacji formalnej. W części wprowadzającej przedstawiono analizę perspektywy międzynarodowej i polskiej w aspekcie przyjętych definicji pojęcia „kompetencje przyszłości” w ujęciu różnych badaczy, ekspertów i organizacji, wskazując na ich podobieństwa i różnice. Głównym celem badań było zebranie opinii i potrzeb różnych środowisk (przedstawicieli systemu edukacji, pracodawców i otoczenia społeczno-gospodarczego) o faktycznym poziomie kompetencji przyszłości, jakie posiadają absolwenci szkół podstawowych, ponadpodstawowych i wyższych, którzy stanowią potencjał rozwijającej się polskiej gospodarki. Na użytek prowadzonych badań przyjęto, że „kompetencje przyszłości” to termin, który odnosi się do umiejętności, wiedzy i postaw, które będą niezbędne w przyszłości, aby skutecznie funkcjonować w zmieniającym się świecie pracy, gospodarki i społeczeństwa. W badaniu diagnostycznym zidentyfikowano 10 najważniejszych kompetencji przyszłości (TOP10), wspólnych dla wszystkich trzech poziomów edukacji formalnej, oraz określono luki w poziomie ich przyswojenia przez absolwentów, co umożliwia budowanie programów edukacyjnych wspierających rozwój tych kompetencji dziś i w przyszłości.

The article presents selected results of research conducted in the project entitled ”Competences of the future as a key to the technological development of Poland” financed in 2023 by the Ministry of Education and Science under Measure 1 – Diagnosis of the actual level of competences of the future of formal education graduates. The introductory part presents an analysis of the international and Polish perspectives on the adopted definitions of the notion of ”competences of the future” by various researchers, experts and organizations, pointing out their similarities and differences. The main objective of the research was to collect opinions and needs of various circles (representatives of the education system, employers and the socio-economic environment) on the actual level of competences of the future possessed by graduates of primary schools, post-primary schools and higher education institutions, who constitute the potential of the developing Polish economy. For the purposes of the research, it was assumed that ”competences of the future” is a term that refers to the skills, knowledge and attitudes that will be necessary in the future to function effectively in the changing world of work, economy and society. The diagnostic study identified the 10 most important competences of the future (TOP10), common to all three levels of formal education, and identified gaps in the level of their acquisition by graduates, which makes it possible to build educational programmes supporting the development of these competences today and in the future