Analiza strukturalna procesów dekonwersji w okresie dojrzewania – konstrukcja Skali Dekonwersji Adolescentów

Obecność przemian duchowych i religijnych w trakcie adolescencji ma silne uzasadnienie w dotychczasowej teorii i badaniach. W niniejszym artykule zaproponowano zastosowanie podejścia opartego na dekonwersji do badania religijnego kryzysu dojrzewania. Streib opracował koncepcję dekonwersji w kontekście rosnącego zainteresowania ateizmem i apostazją. W proponowanym ujęciu procesy dekonwersyjne to wszystkie zmiany w osobistej religijności, które zawierają odejście od aktualnych sposobów doświadczania i przejawiania religijności. Odwołując się do koncepcji Streiba, na podstawie badań przeprowadzonych na 323 osobach, skonstruowano Skalę Dekonwersji Adolescentów. Analizy wykazały istnienie czterech wymiarów, które zinterpretowano jako: (1) Odchodzenie od wiary, (2) Odchodzenie od wspólnoty religijnej, (3) Doświadczanie pustki transcendentalnej oraz (4) Krytycyzm moralny. Oszacowano rzetelność i trafność nowej metody, które okazały się zadowalające.

The presence of spiritual and religious changes in adolescence is strongly supported by the existing theory and research. In the present article we propose to apply a deconversion-based approach to the exploration of religious crisis in adolescence. Streib developed the theory of deconversion in the context of the growing interest in atheism and apostasy. In the proposed approach, deconversion processes comprise all changes in personal religiosity that involve a departure from the current ways of manifesting religiosity. Drawing on Streib’s theory, on the basis of research conducted on 323 people, we constructed the Adolescent Deconversion Scale. Analyses revealed the existence of four dimensions, which we interpreted as: (1) abandoning faith, (2) withdrawal from the community, (3) experiencing transcendental emptiness, and (4) moral criticism. The reliability and validity of the new method were assessed and found to be acceptable.