Preferencyjne porozumienia handlowe – znaczenie dla handlu dobrami i innych dziedzin współpracy Unii Europejskiej z partnerami zagranicznymi

Większość obrotu handlowego Unii Europejskiej z partnerami spoza ugrupowania odbywa się na zasadach preferencji – o charakterze jednostronnym lub wzajemnym (w ramach preferencyjnych porozumień handlowych – PTAs). Obecnie znaczenie PTAs dla eliminacji barier celnych nie jest duże dla UE, głównie dlatego, że: część unijnego importu jest dokonywana po stawce KNU równej 0%, marża preferencji (różnica między preferencyjną stawką 0% a stawką KNU powyżej 0%) jest niska. Ponadto wszystkie wzajemnie preferencyjne porozumienia, zarówno strefy wolnego handlu, jak i unie celne, przewidują pewne wyjątki. Wyjątki dotyczą niektórych produktów rolnych traktowanych przez UE jako wrażliwe. Znacznie ważniejszym celem negocjowania PTAs, od dążenia do redukcji ochrony celnej na rynku partnerów handlowych, jest dla Unii chęć eliminacji barier o charakterze regulacyjnym, które są obecnie głównym utrudnieniem dla unijnych eksporterów. Ponadto preferencyjne porozumienia wykraczają poza istniejące regulacje wielostronne WTO. PTAs są wykorzystywane przez Unię Europejską także do osiągania celów z zakresu polityki zagranicznej, takich jak stabilizacja sytuacji politycznej i ekonomicznej w jej bliskim sąsiedztwie oraz do wzmocnienia roli UE w świecie. Wzajemnie preferencyjne porozumienia zostały wynegocjowane w ostatnich latach przez UE z wieloma państwami sąsiadującymi z UE (w ramach europejskiej polityki sąsiedztwa). Obecnie UE prowadzi rokowania w sprawie takich umów z państwami rozwiniętymi, takimi jak: Kanada, Japonia, USA. Głównymi przyczynami są – z jednej strony – pogłębiające się powiązania między UE oraz producentami i inwestorami z państw partnerskich, a z drugiej – niska skuteczność wielostronnych reguł WTO, które nie uwzględniają właściwie specyfiki konkretnych sytuacji.

The EU’s trade in goods with the majority of its partners is regulated by preferential agreements, of a unilateral or mutual character, under PTAs. Today, the role of PTAs in eliminating tariff barriers is not important for the EU, mainly because, first, EU imports include many goods for which the MFN duty rate is 0%, and, second, the preferential margin (the difference between 0% preferential duty and MFN duty above 0%) is low in the EU. Also, all mutually preferential agreements, be they free trade agreements or customs unions, provide for some exceptions. The exceptions cover specific agricultural products the EU considers to be sensitive. Apart from the improved tariff access the EU gains to partners’ markets, a far more important objective for the EU in negotiating PTAs, is that there is a willingness to eliminate barriers of regulatory character, which have recently been the most important impediments for EU exporters. PTAs go beyond the existing WTO multilateral arrangements and are used by the EU to achieve foreign policy objectives, such as political and economic stabilisation in its vicinity and strengthening the role of the EU in the world. The EU has recently negotiated mutually preferential agreements with a number of neighbouring countries, under the European Neighbourhood Policy. It has also been negotiating agreements with key developed countries, including Canada, Japan, and the US. It has done so to deepen its ties with those partners’ producers and investors, and also to address the low efficiency of WTO multilateral rules which do not properly apply to particular aspects of concrete relations.