Kiedy ostrzeżenie pomaga, a kiedy szkodzi? Wpływ ostrzeżenia na trafność zeznania świadka

Zaprezentowane w artykule badania dotyczą efektu dezinformacji w kontekście zeznań świadków. Podstawowym celem badań była próba zaprezentowania możliwych konsekwencji (pozytywnych, jak i negatywnych) działania ostrzeżenia o rozbieźnościach między materiałem oryginalnym a materiałem następczym na jakość raportu pamięciowego. Następnym celem było włączenie do typowej procedury badania efektu dezinformacji dodatkowego etapu, jakim była prezentacja kolejnego materiału następczego. W obu badaniach uczestnicy, po zaprezentowaniu im materiału oryginalnego, byli wystawieni na odbiór dwu materiałów następczych – jeden z nich poprawnie powtarzał informacje zawarte w materiale oryginalnym lub zawierał informacje neutralne, w treci drugiego natomiast manipulowano podaniem dezinformacji. Eksperymenty różniły się sekwencją postępowania eksperymentalnego. W eksperymencie I najpierw zastosowano jako pierwszy materiał następczy (nie)dezinformujący, w eksperymencie II powtórzono materiał oryginalny/materiał neutralny. W obu badaniach potwierdzono wszystkie postawione hipotezy. Stwierdzono wystąpienie efektu dezinformacji. Zgodnie z oczekiwaniami, w I eksperymencie w następstwie podania ostrzeżenia odnotowano efekt skażonej prawdy, natomiast w II – całkowitą eliminację efektu dezinformacji.

The presented studies are concerned with the misinformation effect in the context of eyewitness testimony. The main purpose of the experiments was to present the possible consequences (positive ones and negative ones) of warning participants about inconsistencies between original and postevent materials to the quality of memory report. Another aim of the studies was to include an additional stage in the typical procedure of researching misinformation effect: the presentation of an additional postevent material. In both experiments, after the original material was shown to them, participants were exposed to two postevent materials. One of the materials correctly repeated the information from the original material or contained neutral information, while the other one included some misleading information. The two experiments differed in the sequence of the exposition of postevent materials. In the first study, misinformation manipulation was used in the first material. In the second study, the first postevent material was neutral or contained information correctly repeated from the original material. As expected, in Experiment 1 the tainted truth effect was observed, whereas in Experiment 2 warning eliminated the misinformation effect.