Znaczenie kursu walutowego i ryzyka kursowego dla eksporterów wyrobów przemysłu przetwórczego w świetle badań ankietowych IBRKK

Cel: Analiza uwarunkowań oddziaływania poziomu kursu walutowego i jego zmienności na decyzje eksporterów dotyczące rozmiarów eksportu oraz skali i form zabezpieczania się przez nich przed ryzykiem kursowym. Metodyka badań: Podstawą analizy są wyniki badań ankietowych polskich eksporterów wyrobów przemysłu przetwórczego prowadzonych w Instytucie Badań Rynku, Konsumpcji i Koniunktur w latach 2007–2016. Wyniki te są rozpatrywane w kontekście ustaleń teoretycznych pochodzących z prostego mikroekonomicznego modelu optymalizacyjnego. Wyniki badań: Analiza wyników badań wskazuje, że niemal połowa polskich eksporterów nadal pozostaje wrażliwa na ruchy kursowe, nie zabezpieczając swej pozycji walutowej ani na rynku terminowym, ani przez hedging naturalny. Pozostali zabezpieczają się, korzystając głównie z tej drugiej możliwości. Heterogeniczność populacji eksporterów powoduje, że badania ekonometryczne na ogół nie wykazują istotnego wpływu zmienności kursu walutowego na eksport. Wnioski: Niewielkie zapotrzebowanie na zabezpieczenia wiąże się z cechami strukturalnymi przedsiębiorstw (firmy małe lub o niskim udziale eksportu w sprzedaży), ale także z dość znacznym w ostatnich latach przekraczaniem progu rentowności eksportu przez kurs rynkowy. Wiele firm zabezpieczających się stosuje różne formy kontraktowego hedgingu naturalnego, wykorzystując w tym celu wsad importowy, rozliczenia eksportu w złotych lub opłacanie zakupów materiałowych na rynku krajowym w walucie obcej. Wkład w rozwój dyscypliny: Wykazano, na podstawie wyników wieloletnich badań ankietowych, złożoność uwarunkowań oddziaływania poziomu kursu walutowego i jego zmienności na reakcje polskich eksporterów.

Objective: To conduct an analysis of the determinants of the impact of the exchange rate level and its volatility on the exporter’s decisions regarding the size of exports and scale and forms of their hedging against exchange rate risk. Research Design & Methods: The analysis is based on the results of surveys of Polish exporters from the manufacturing industry carried out at the Institute of Market, Consumption and Business Cycles Research in 2007–2016. These results are considered in the context of theoretical findings from a simple microeconomic optimization model. Findings: The analysis of survey results shows that almost half of Polish exporters remain sensitive to exchange rate movements, while not, at the same time, hedging their foreign currency exposure either on the forward market or by means of natural hedging. The other half of exporters protect themselves mainly with natural methods. Due to the observed heterogeneity of the exporters population, econometric studies generally do not show exchange rate fluctuations to have a significant effect on exports. Implications / Recommendations: The low demand for hedging is related both to the structural features of enterprises (small-sized firms or firms with a low share of export in sales), but also to the relatively high export profitability experienced by most firms in recent years. Among companies who hedge, a significant shore use various forms of contractual natural hedging, exploiting for this purpose, as a hedging shield, import inputs, settlements of exports in PLN or payments for domestic purchases of materials settled in a foreign currency. Contribution: Referring to results of multi-year surveys, the article shows the complexity of the determinants impacting the exchange rate and its volatility on reactions of Polish exporters of manufacturing goods.