Nowi Grecy, czyli polski romantyzm z niemieckim akcentem. Rec.: Maciej Junkiert, Nowi Grecy. Historyzm polskich romantyków wobec narodzin Altertumswissenschaft. Poznań 2017. „Filologia Polska”. Nr 188

W recenzji omówiono książkę Macieja Junkierta „Nowi Grecy. Historyzm polskich romantyków wobec narodzin Altertumswissenschaft” (2017), poświęconą postrzeganiu niemieckiej filologii klasycznej i grekomanii przez Gotfryda Ernesta Groddecka, Joachima Lelewela i Adama Mickiewicza. Przeprowadzone w ostatnich latach badania nad recepcją starożytności w polskim romantyzmie dowiodły, że paradygmat rzymski – latinitas jako system symboliczny – skompromitował się w wyniku klęski I Rzeczypospolitej i że na początku XIX stulecia doszło na polskim gruncie do „zwrotu hellenistycznego”. Śledząc ten zwrot w oryginalnych pracach niemieckiej Altertumswissenschaft, Junkiert zwraca uwagę na to, że polski historyzm charakteryzował się głęboką ambiwalencją: grecki mit był już zajęty przez (pruskich) kolonizatorów, a polscy „nowi Grecy” musieli się zmagać z niemieckim pochodzeniem swojej tożsamości symbolicznej. Książka znakomicie pokazuje splot nacjonalizmu i historyzmu na przykładzie polskiego romantyzmu uniwersyteckiego. Dzięki wnikliwemu badaniu intertekstualności filologicznej – jak można określić podejście autora – wyróżnia się także nowatorstwem metodologicznym, wysoce obiecującym dla badań polonistycznych z pogranicza filologii i historii intelektualnej.

This review discusses Maciej Junkiert’s book “Nowi Grecy. Historyzm polskich romantyków wobec narodzin Altertumswissenschaft” (“The New Greeks: Historicism of Polish Romantics in the Face of the Birth of Altertumswissenschaft”, 2017) on Gotfryd Ernest Groddeck’s, Joachim Lelewel’s, and Adam Mickiewicz’s reception of German classicism and philhellenism. Recent research into the reception of antiquity within Polish Romanticism has shown how the Roman paradigm—the symbolic system of latinitas—collapsed in the wake of the Partitions of Poland and how, from around 1800 onwards, a “Hellenistic turn” took place in Polish culture. Tracing this turn back to the original works of German Altertumswissenschaft, Junkiert argues, however, that Polish historicism was characterized by a deep ambivalence: the Greek myth had already been adopted by the Prussian colonizers and the Polish “new Greeks” had to struggle with the German origin of their new symbolic identity. This book compellingly shows the intertwinement of nationalism and historicism as exemplified by the case of the Polish “academic Romanticism.” Because of careful readings in philological intertextuality—as Junkiert’s outlook might be labelled—this study provides a methodologically innovative contribution to a practice of Polish studies between philology and intellectual history.