Przerywnik leksykalny w historycznojęzykowych badaniach socjopragmatycznych (na materiale Korpusu dawnych polskich tekstów dramatycznych (1772–1939))

Celem artykułu jest opis oraz analiza frekwencyjna i statystyczna jednego z wykładników potoczności – przerywnika leksykalnego. Badania mają charakter historyczny i zostały przeprowadzone na podstawie Korpusu dawnych polskich tekstów dramatycznych (1772–1939). Analiza zorientowana jest socjopragmatycznie, to znaczy pokazuje zależność pomiędzy używaniem wyodrębnionych przerywników (560 użyć) a wiekiem, płcią i statusem nadawców. Wyróżniono trzy podstawowe funkcje pragmatyczne, jakie te wyrażenia mogą pełnić w wypowiedzi (ekspresywna, retardacyjna, fatyczna).

The article aims to describe and analyze one of the exponents of colloquialism – the filler words, both when it comes to frequency and statistics. The historical linguistics research is based on the Corpus of Polish Dramatic Texts (1772–1939). The analysis is sociopragmatically oriented, i.e. it shows the relationship between the use of the filler words (560 uses) and the age, sex, and social status of the users. There are three essential pragmatic functions that these expressions can perform in an utterance (expressive, retardative, phatic).