ZABEZPIECZENIE DOCHODU NA STAROŚĆ W KRAJACH ROZWIJAJĄCYCH SIĘ

While European pension debates focus on long-term sustainability of existing pension systems, globally the major challenge is the lack coverage. Only 30% of the world’s working age population contributes to any pension scheme and only slightly more than half of the worlds elderly receive any type of pensions or other income support benefits. Main reasons of this situation are at the labour markets where only relatively small portions of the population are in formal employment which would allow achieving effective coverage by contributory pension schemes. Paper shows that countries which achieved significant expasion of coverage did it through non-contributory, so-called social pensions – universal, means-tested or pension-tested. The main chal­lenge of non-contributory pensions benefits is not their sustainability in terms of benefit costs as there is a number of policy parameters allowing to control benefit expenditure, but sustain­ability in terms of securing adequate budgetary funding. It requires implementing legal and budgeting mechanisms which would prevent discretion and political volatility in allocating resources necessary to fund such pension schemes.

Podczas gdy europejskie debaty emerytalne skupiają się na długoterminowej stabilności istniejących systemów emerytalnych, w skali globalnej głównym wyzwaniem jest ich niepełny zasięg. Tylko 30% światowej populacji w wieku produkcyjnym wpłaca składki do dowolnego systemu emerytalnego i tylko nieco ponad połowa osób starszych otrzymuje jakiś rodzaj emerytury lub innych świadczeń wsparcia dochodowego. Główne przyczyny tej sytuacji tkwią w rynku pracy, gdzie tylko stosunkowo mała część populacji jest formalnie zatrudniona, w sposób, który pozwoliłby na skuteczną ochronę składkowego systemu emerytalnego. Artykuł pokazuje, że kraje, które zdołały znacznie rozszerzyć zasięg ochrony emerytalnej, osiągnęły to za pomocą tzw. emerytur powszechnych: nieskładkowych i uniwersalnych, zależnych od dochodów lub uprawnień do innych świadczeń. Głównym wyzwaniem nieskładkowych świadczeń emerytalnych jest nie tyle ich zrównoważenie pod względem kosztów świadczeń, jako że istnieje szereg parametrów polityki, pozwalających na kontrolowanie wydatków na świadczenia, a raczej zrównoważenie pod względem zabezpieczenia odpowiedniego finansowania budżetowego. Wymaga to wdrożenia mechanizmów prawnych i budżetowych, które zapobiegałyby samowoli i niestabilności politycznej w przydzielaniu zasobów niezbędnych do sfinansowania takich systemów emerytalnych.